Anarchisme is goed

Gelezen in ‘The Uses of Disorder’ (1970) van Richard Sennett:

 

Een jaar na de Maagdenhuisbezetting in Amsterdam en vijf jaar voordat in diezelfde stad de Nieuwmarktrellen uitbraken verscheen in het even turbulente Chicago ‘The Uses of Disorder’ van de toen 25-jarige Amerikaanse socioloog Richard Sennett. Nog steeds is het boek zeer de moeite waard. Sennett wees op de nieuwe generatie jongeren die destijds de Amerikaanse suburbs ontvluchtten. Die waren volgens hem de eerste generatie die in welvaart tot volwassendom was gekomen en die orde, zorg en zekerheid van hun ouders van de hand wees, zo ook de bemoeienis van de autoriteiten en vooral die van de staat. De buitenwijken en nieuwe groene steden waarin ze waren opgegroeid vonden ze saai, teveel vanuit het gezinsleven gedacht en in alle opzichten te geregeld. Juist die ordening wekte hun agressie op. Ze wilden meer anarchie, kozen voor de chaos, en die ongeregelde toestand van permanente confrontatie en blootstelling aan anderen bood de grote stad hen. Met een verwijzing naar Jane Jacobs tekende Sennett een alternatieve ruimtelijke toekomst: ‘The City as an Anarchic System’.

Nee, we hoefden niet bang te zijn voor revolutie. Dat was een negentiende eeuwse opvlieging van een stel jongeren die de bestaande macht met geweld wilden breken maar die niet goed hadden nagedacht over alternatieve bestuurlijke praktijken. Deze tijd was anders, rijker, technologisch geavanceerder. Anarchie kon vanaf nu heel goed in steden worden doorgevoerd, in hele grote steden is anarchie zelfs een natuurlijke conditie. Daarop inspelen is de kunst. “In a dense city where power has been changed so that people are forced to deal directly with each other as men, not as parts of a planned order, aggressive hostilities involved in conflict could be directed to the objects of provocation.” Nog niet duidelijk? Dan nog een citaat: “Many of the seemingly routine aspects of city administration, like police, housing construction, and school administration, need not be routines, but opportunities for community life, thereby revitalizing the people directlty concerned.” Stadsbestuurders en planners moeten wanorde en pijnlijke verrassingen leren accepteren; er moet ruimte komen voor nieuwe vormen van complexiteit en nieuwe vormen van diverse, gedeelde ervaringen. Nog steeds echter worden ons land en onze steden bestuurd alsof ze bedrijven, machines of stramme organisaties zijn, alsof al die burgers ‘gemanaged’ moeten worden. Overheden willen controle en voeren programma’s als ‘Eén Amsterdam’. “As has been shown, this godlike presumption about other people’s lives on the part of planners only builds up steam for violent disruption.” Door onze steden van het management te bevrijden zullen hun inwoners zichzelf gaan besturen en rekening houden met elkaar. Conflicten horen erbij. Dat was anarchisme volgens Sennett. Maak ze dat in die overheidstorens maar eens wijs.


Posted

in

by

Tags:

Comments

One response to “Anarchisme is goed”

  1. Paul Rijnaarts Avatar

    In de thermodynamica is de chaostheorie zeer bekend en zelfs voorwaarde voor de toename aan dichtheid voor complexe processen. In 1978 hield de BNS (voorloper van de BNSP) een congres over de stad als natuurverschijnsel. Samen met Dirk Frieling en Götz Nassut (de broer van de bekende ontwerper van de Bijlmer) mocht ik daar het voortouw voor nemen en wij nodigden prof. Roelse, hoofd research van GistBrocades en fenomeen in de thermodynamica uit voor een visie op de stedenbouw. Die lezing die nog met de allereerste fotokopieën werd vermenigvuldigd was een doorbraak waarin chaos als voorwaarde voor toenemende entropie en dus energiedichtheid in een systeem [bijvoorbeeld de stad} werd uitgelegd.
    De weerklank daarvan heeft vooral gevolgen gehad voor de benadering van de stadsvernieuwing. Niets stond van tevoren vast, de uitkomst van het plan was die van de maatschappelijke discussie. De zegeningen daarvan zijn in Amsterdam nog zichtbaar, maar in vele “urban renewals” dus niet
    De lezing sloeg bij de gevestigde stedenbouwers en planologen nauwelijks aan, maar bij het jonge tuig des te meer. En zij namen in de decennia erna het roer over
    Troost voor Zef: ook dat gaat in de overheidstorens gebeuren.

    Tot slot een voorspelling: de nieuwe wereldrevolutie gaat over energie, en daarmee bedoel ik iets anders dan die zonnepaneeltjes en windmolens. Nee, er komt echt nieuwe energie. Weg met dat fossiele gedoe en die armzalige kernsplijting.

Geef een reactie

Your email address will not be published. Required fields are marked *