Onjuist

Gelezen in ‘Rise and Sprawl (2016) van Hans Ibelings:

Afbeeldingsresultaat voor rise and sprawl

De Canadees-Nederlandse architectuurcriticus Hans Ibelings stuurde me een mail naar aanleiding van mijn blog over zijn nieuwste boek ‘Rise and Sprawl’. ‘Rise and Sprawl’ gaat over de opmerkelijke opmars van hoogbouw in het centrum van Toronto, Canada. Zelf, schreef hij me, was hij het meest tevreden over de wijze waarop hij in zijn boek had afgerekend met ‘Death and Life of Great American Cities’ van Jane Jacobs. Dus sloeg ik zijn boekje er nog eens op na. Het werk van ‘patroonheilige’ Jacobs was eenzijdig op de stoep en de voetganger gericht, ze had zich vooral tegen de overheid gekeerd, in de persoon van de machtige stedenbouwkundige Robert Moses, veel minder tegen het Modernisme als zodanig. Alle planners waren in haar ogen fout, alle andere mensen goed. Ibelings, eerst nog spottend en badinerend, stelt Jacobs vervolgens op één lijn met tijdgenote en communistenhater Ayn Rand. Ibelings sluit niet uit dat het redacteurschap van Jacobs van het propagandatijdschrift ‘Amerika Illustrated’ in de Koude Oorlog hiermee te maken heeft gehad. Zou het werkelijk?

Het vertrouwen van Jacobs in deregulering gíng volgens Ibelings heel ver. Daarvoor haalt hij een interview aan in The Atlantic van Richard Florida met Jacobs. Hun gesprek ging over gentrificatie. Jacobs hekelde de door de overheid gestuurde stadsvernieuwingsprogramma’s, maar ze keerde zich ook tegen de commerciële vastgoedpraktijken. Florida: “She went on to describe how cities have an amazing capacity to reorganize and reenergize themselves.” Daarna gaf ze Florida een lesje in een levenscycli van buurten en wijken, die eindigde met de uitspraak ‘Well, Richard, you must understand: when a place gets boring, even the rich people leave.’ Voor Ibelings is dit een bewijs dat Jacobs tegenstander was van overheidsinmenging. De recente, in zijn ogen ongereguleerde hoogbouw-hausse in Toronto acht hij dan ook in overeenstemming met het type stad dat Jacobs kennelijk voor ogen stond. Bij deze ironische conclusie haakte ik af. Afgezien van alle eerdere retoriek is het gewoon niet waar. Jacobs hoorde bij een protestgeneratie die zich fel verzette tegen grootschalige sloop en arrogantie van overheden, ontwerpers en projectontwikkelaars. Ze dacht vanuit de mensen. Later ontwikkelde ze een theorie over organische gentrificatie. In ‘Systems of Survival’ (1994) zou ze de verhouding tussen private sector en overheid als twee syndromen tegenover elkaar plaatsen, elk met een eigen moraliteit. Beide waren nodig, geen van beide mocht domineren. “So perhaps we have a useful definition of civilization: reasonably workable guardian-commercial symbiosis.” Jacobs was een pragmatist. Haar op één lijn stellen met objectivist Ayn Rand is onjuist, nee erger.


Posted

in

, ,

by

Comments

2 responses to “Onjuist”

  1. Nic Frederiks Avatar
    Nic Frederiks

    Een mooie analyse en een scherp commentaar. Voor mij, aan het eind van dit jaar, de gelegenheid om je te danken voor de hele reeks van 2016.
    Ik lees de artikelen met genoegen. Op naar 2017

  2. Paul Rijnaarts Avatar

    Ibelings heeft een beetje gelijk, want Toronto is een aanzienlijk leukere stad geworden. Maar jij Zef zet de puntjes toch weer goed op de i. Zonder Jacobs en vele anderen (zoals Florida) was een groot deel van onze steden om zeep geholpen. Het voordeel van een overheid is dat deze steeds wordt bijgestuurd, ook door de commercie, maar vooral door het grote publiek, of in termen van Jacobs, “de mens”.

    Overigens waren jouw reacties in het uitstekende Balie-interview van Tracy Metz over stad en land ook zo iets; even de dingen recht zetten. Heeft Groningen de Randstad nodig? Ja, maar het omgekeerde geldt niet. London, Shanghai, Mumbai, Frankfurt, LA, SF, NY, Singapur, zij hebben geen achterland meer nodig. Groei is global, krimp is local.

Geef een reactie

Your email address will not be published. Required fields are marked *