Stapje voor stapje

Gelezen in NRC Handelsblad van 30 december 2008 respectievelijk de Volkskrant van 31 december 2008:

Van oudsher heeft de mens een egalitaire inborst. "Dit zit zo diep in ons biologisch wezen verankerd, die krijg je er in 10.000 jaar niet uit." Aan het woord is speltheoreticus en filosoof Kenneth Binmore van de London School of Economics, auteur van ‘Natural Justice’ (2005), in NRC Handelsblad. Zijn theorie baseert hij op ons prehistorische bestaan als jager-verzamelaar. "Beslissingen werden in onderling overleg genomen, op een eerlijke manier." Toen kwam de landbouw. "Groepen vestigden zich op één plek en gingen voedsel opslaan. Ze werden daarmee kwetsbaar voor overvallen. Daartegen moesten ze zich wapenen. Het leidde tot arbeidsdeling. Er vormde zich een elitegroep die de opslagplaatsen beheerde en bewaakte. Zij kreeg een machtige positie. Dat is het begin van de hiërarchische samenleving, waarin mensen niet langer in onderling overleg opbrengsten verdelen. Leiders gaan dat doen. Machtsmisbruik krijgt vanaf die tijd de ruimte." Het klinkt als de zondeval, als de val uit het paradijs. Maar Binmore noemt het nomadische bestaan van de jager-verzamelaar allesbehalve idyllisch. Er was veel afgunst en geroddel. "Mensen vergeleken zichzelf voortdurend met elkaar, dat was de basis. Elk individu waakte ervoor zelf niet benadeeld te worden." Maar sinds we in dorpen en steden wonen is de hiërarchie er ingeslopen. "Onze egalitaire biologie zit gevangen in een culturele, hiërarchische kooi." Het maakt mensen ongelukkig. Rechtvaardigheid zit nu eenmaal in het wezen van de mens. Veranderingen kunnen daarom beter ‘stapje voor stapje’ gaan. Hoe egalitairder de samenleving, hoe gelukkiger. Als de journalist vraagt naar goede voorbeelden verwijst Binmore naar Nederland. "Kijk naar uw eigen land. Nederlanders zijn geprogrammeerd om autoriteit te verafschuwen. Ik mag hen daarom."

Is het toeval dat de volgende ochtend in de Volkskrant te lezen stond dat uit onderzoek van de Universiteit van Tilburg was gebleken dat het onderling vertrouwen tussen Nederlanders de laatste jaren is toegenomen. Bijna tweederde (63%) antwoordt op de vraag of anderen te vertrouwen zijn, volmondig met een ‘ja’. Zo’n 25 jaar geleden was dat nog 44 procent. "Behalve het vertrouwen nam ook de tolerantie van Nederlanders over zaken als homosexualiteit, echtscheiding en abortus de afgelopen 25 jaar fors toe." De oorzaak? Volgens onderzoeker Paul de Graaf ligt die deels in de toegenomen welvaart, deels "in het vrije politieke systeem, waarin Nederlanders vrij zijn eigen keuzes te maken." Nederland is egalitairder geworden. "Over het algemeen denken wij niet dat buren en politici erop uit zijn ons een loer te draaien. (…) Anno 2008 noemt 56 procent van de Nederlanders zich ‘zeer gelukkig’." Vijfentwintig jaar geleden was dat nog 34 procent. "Ik moet constateren dat de meeste Nederlanders enorm goed in hun vel zitten."


Posted

in

,

by

Comments

Geef een reactie

Your email address will not be published. Required fields are marked *