Mijn wandeling voert deze keer van Annen, Drenthe, naar Veendam, Groningen. Ik loop over onverharde paden en ik vraag me als geboren Drenthe af wanneer ik de grens tussen de twee provincies zal passeren. Aangekomen bij Annerveenschekanaal meen ik met het oversteken van de gietijzeren voetgangersbrug over het kaarsrechte Grevelingkanaal in Groningen te zijn beland. Daar echter stuit ik op een bord dat verhaalt over de Semslinie. De Semslinie? Die kende ik nog niet. Die blijkt even verderop te liggen. De grens is vernoemd naar Johan Sems, een van de twee landmeters die in 1615 de twist tussen Groningen en Drenthe moesten beslechten. Dit hele gebied was destijds nog hoogveenmoeras en een precieze grensafbakening interesseerde niemand, totdat men turf wilde gaan steken en verkopen omdat deze ineens veel waard was. Op verzoek van de Staten trokken Sems en De la Haye een 34 kilometer rechte lijn dwars door het moeras als definitieve grens tussen de twee bekvechtende provincies. Veel later werd het Grevelingkanaal gegraven. Dat kwam pas in 1780 gereed. In plaats van in Groningen of op de rechte grenslijn, groef men het net op het grondgebied van Drenthe. Ook dat gebeurde na een hevige twist. En die ruzie verklaart tevens waarom het water toch als een Gronings kanaal te boek is komen te staan.
Ik lees over het kanaal in een artikel van Willem Foorthuis, verschenen in het tijdschrift Noorderbreedte, en bij Jan van den Broek lees ik hoe in 1615 de grenslijn door de twee heren werd getrokken (Meten en weten. De reconstructie van de Semslinie), namelijk tussen Wolfsbarge en Huis ter Haar. Maar waar ligt Wolfsbarge? En ook Huis ter Haar bestaat allang niet meer. Los daarvan vraag ik me af waarom ze uitgerekend deze twee plekken als uitersten van hun te trekken lijn hadden gekozen. Nee, de lijn is niet op de Martinitoren gericht zoals zo vaak werd geopperd. Van den Broek houdt het simpel. Het ging in het noorden om de noordoostelijke hoek van Drenthe. Wat het zuidelijke punt betreft wijst hij op het feit dat de strijd tussen de twee provincies niet alleen over eigendom van de turf en het recht hierop belasting te heffen ging, maar ook over het bezit van het klooster van Ter Apel. Aan welke provincie viel het toe? Met de keuze van Huis ter Haar kwam het binnen het grondgebied van Drenthe te liggen. Groningen protesteerde echter en trok uiteindelijk aan het langste eind. Kijk maar op de kaart: helemaal in het zuiden is de Semslinie even geknikt. Jawel, het machtige Groningen won daar van Drenthe. Het voert te ver om ook de latere ruzie om het kanaal uit de doeken te doen. Een ding is zeker: vandaag moet ik nog enkele meters lopen voordat ik in de provincie Groningen ben.
Geef een reactie