Landschap lezen

We volgen de Oude Coevorderweg in zuidelijke richting. Een najaarszonnetje schijnt loom en toch fel. Achter ons de historische kern van het esdorp Zuidlaren, Drenthe, een beschermd dorpsgezicht. Ter hoogte van de zuidelijk es gaat de bestrate weg over in een vriendelijke zandweg. Rechts de rechtgetrokken es, links een begraafplaats. Recentelijk is het pad hier met zand opgehoogd; keileem in de ondergrond maakt alles plaatselijk nat en vochtig. Nog zuidelijker voert hij naar een nieuwbouwwijk. Hier, in Zuid Es, is de oude weg van Groningen naar Coevorden tot een smal voetpad gereduceerd. Ergens halverwege loopt het pad zelfs dood op het hek van een schoolplein. Jammer. Al wandelend proberen we het landschap te lezen, maar het wordt ons door stedenbouwkundigen niet gemakkelijk gemaakt. Waar gaan we naartoe? We zoeken naar een prehistorische grafheuvel, ooit door professor Van Giffen ontdekt. Jan Vrielink heeft hier zijn kantoor, Jasper Tomesen is verbonden aan Geopark De Hondsrug. Dit keer is Jan Nijborg onze gids. Hij is hier geboren en getogen. Ieder zal vandaag een stukje van de landschappelijke puzzel leggen. Doel: geologie, bodem, water en erfgoed met landschap en ruimtelijke ontwikkeling verbinden. Hoe doe je dat?

Het mooiste zal nog komen. Verder in de richting van Annen zien we een tweede afgraving, gemaakt rond 1965 voor de aanleg van dit deel van de N34. Op dit rechte perceel groeit overal mais. Hier, vertelt Jan, wilde de gemeente ook al woningen bouwen. Maar daar stak professor Waterbolk op het nippertje een stokje voor. De Groningse archeoloog overtuigde met zijn verhaal over de prehistorische grafheuvels in het aanpalende Van Weringsbos. Even later wandelen we door een geaccidenteerd bosgebied, zonlicht straalt door het bladerdak op een reeks van zeker zes grafheuvels die we na elkaar passeren. Jasper neemt nu de leiding. In het bos ontwaart hij eeuwenoude karrensporen. Op zijn iPad laat hij kaarten zien waarop ze inderdaad staan aangegeven. Nu zien we het ook: diep uitgesleten paden voeren dwars door het historische bos, ze krommen aan weerzijden, vlak langs de gave grafheuvels. Dit is Stonehenge! Nee, dit is Geopark De Hondsrug, sinds 2013 Unesco Global Geopark. In het Saalien baande het ijs zich hier zijwaarts een weg door de megaflute. Zo moet je het landschap dus lezen. Even later steken we door en dalen in oostelijke richting af naar het Hunzedal. Mij hebben ze overtuigd. Dit Drentse landschap is uniek, nee ongekend.