Het was een herfstige zondagmiddag. Bladeren dwarrelden in het licht van een zwakke goudkleurige zon die langzaam kracht verloor. Met de kou viel het nog mee. Locatie: Huis te Vraag in Amsterdam. De lezing van Peter Wouda, fotograaf en bestuurslid van de stichting Tijd, begon met de geschiedenis van een bijzondere tuin in Heerenveen. In 1966, vertelde hij, begon de Heerenveense tekenleraar Louis le Roy met de aanleg van een langgerekte tuin of park midden in een nieuwbouwwijk op een strook grond tussen twee wegen over een lengte van een kilometer en een breedte van 20 meter. Hij liet er het puin storten o.a. van de Schoterlandse Kruiskerk, die in 1969 werd gesloopt. Steen na steen schraapte hij schoon, waarna het stapelen begon. Gebruik van cement of voegwerk had hij verboden. De mens mocht de natuur niet beheersen, maar moest met haar samenwerken. Doel: een hogere vorm van complexiteit. Het park, inmiddels ruim vijftig jaar oud, kost vrijwel niets, vrijwilligers doen alle werk, het puin wordt kosteloos gestort, ontwerpers zijn overbodig, burgers kunnen het zelf, het ging Le Roy om het proces, niet om het resultaat. Binnen de kortste keren raakte alles overwoekerd. Na verloop van tijd is een langgerekt bos gegroeid op een zachte bodem van veenweide en gestort puin, het zijn nog steeds de bewoners die alles onderhouden. Af en toe komt de gemeente kijken of er geen instortingsgevaar dreigt, maar verder zijn mens, plant en dier hier vrij. Le Roy noemde het park een ‘ecokathedraal’.
Het gedachtegoed van Le Roy (1924-2012) wordt in leven gehouden door de stichting Tijd, die ook borg staat voor de continuïteit van de tuinen. Ook de gedachte om 1 procent van het grondoppervlak van een gemeente géén bestemming te geven anders dan die van natuur, draagt deze stichting uit. Zo ondertekende de burgemeester van Heerenveen een contract waarin de gemeente beloofde honderd jaar lang het beheer van het park in handen te geven van de stichting. We spraken erover na afloop van de lezing, toen de aanwezigen vragen konden stellen aan Wouda. Zou dit ook in Amsterdam niet mogelijk zijn? Ik verwees naar de Hoofdgroenstructuur van de gemeente. Die stelt regels voor het beheer. Zo heel erg moeilijk om de 1 procent binnen deze hoofdgroenstructuur te vinden kon het toch niet zijn. Bepalend zijn de vrijwilligers die zich de moeite van het onderhoud willen getroosten, want de ecokathedralen kunnen alleen bestaan dankzij hun inspanningen. Stel dat burgemeester Halsema in 2025, als de stad 750 jaar bestaat, een contract tekent waarin de gemeente belooft het beheer over delen van de hoofdgroenstructuur voor 100 jaar aan de natuur en aan vrijwilligers over te laten. Zoiets veronderstelt in Amsterdam een krachtig burgerinitiatief. Geld is niet echt nodig. Laat het puin maar komen!
Geef een reactie