Komt er een minister van ruimtelijke ordening? Wie het recente formatiestuk van Rutte en Kaag (document op hoofdlijnen) leest weet het zeker: die komt er niet. Het accent ligt op wonen en wie de passage over wonen leest maakt daaruit op dat het niet meer dan een staatssecretaris wordt. Maar de noodzaak van een bewindspersoon voor ruimtelijke ordening lijkt mij evident. Lees maar eens ‘Van woorden naar daden: over de governance van de ruimtelijke ordening’, verschenen in april 2021. Dat betreft een Interdepartementaal beleidsonderzoek, een IBO. Centrale vraag in dat IBO is in hoeverre de huidige governance binnen de ruimtelijke ordening effectief is om te komen tot integrale keuzes en een adequate uitvoering en welke aanpassingen nodig zijn om die effectiviteit te vergroten. Het staat er erg omfloerst, maar wie goed leest maakt eruit op dat het in het landelijk gebied van likmevestje is. Alleen de verstedelijkingsstrategieën in zeven stedelijke gebieden waar het Rijk zich zijdelings mee bemoeit onder de vlag van ‘samen optrekken’ bieden hoop. Daar ontbreekt alleen het geld. En een oplossing voor de woningcrisis bieden ze zeker niet: daarvoor gaat het allemaal te traag. Ik zou zeggen, hier is een krachtige bewindspersoon noodzakelijk plus een onderraad van de ministerraad.
Een interessante vaststelling in het IBO is deze: de komende (en opnieuw uitgestelde) Omgevingswet legt onverminderd de verantwoordelijkheid voor de ruimtelijke ordening bij de gemeenten, maar de nationale Omgevingsvisie straalt wèl regie uit, althans de ambitie daartoe. Maar die visie blijkt helemaal geen visie te zijn. “De beleidskeuzes in de NOVI zijn op een hoog abstractieniveau geformuleerd en zijn niet concreet ruimtelijk vertaald in een toekomstige kaart van Nederland. Zo bezien is de NOVI zelf niet een visie op de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland maar zet de NOVI vooral een route uit om tot een dergelijke visie te komen.” Deze zwakte lijkt mij cruciaal. Vergeet alle andere 26 aanbevelingen en richt je niet teveel op het ontbrekende geld, maar zorg eerst dat er een goede visie komt. Want dat de ruimtelijke ordening in Nederland stelselmatig is afgebroken en weer van de grond af zal moeten worden opgebouwd is duidelijk. Alleen een sterke visie op rijksniveau gaat daarvoor zorgen. Maar een staatssecretaris voor wonen gaat straks echt geen toekomstvisie op Nederland maken. Die gaat woningbouwlocaties aanwijzen. Boeren uitkopen en inruilen voor woningen, heel pragmatisch. Ik ben er dus allerminst gerust op.
Geef een reactie