Charkov, Oekraïne

Interessante bijdrage van Tim Judah in de New York Review of Books van maart 2022 over de toestand in Oekraïne. Bij verschijnen van het maandblad was de oorlog nog niet uitgebroken, dus Judah speculeert. Maar dat doet hij trefzeker. Hij geeft zijn ogen goed de kost en spreekt veel mensen. Ook al beweert iedereen in Oekraïne dan nog dat het land van oorlog verschoond zal blijven, hijzelf weet wel beter. Zijn uitvalsbasis is Charkov, een stad van anderhalf miljoen inwoners in het uiterste oosten van het grote land op slechts 25 mijl van de grens met Rusland. De stad oogt modern Europees en heeft het post-Sovjettijdperk duidelijk van zich afgeschud. Dat Europese, denkt Judah, moet iemand als Poetin regelrecht angst inboezemen. Hij citeert de Pools-Amerikaanse diplomaat Zbigniew Brzezinski, die gezegd zou hebben dat Rusland met Oekraïne een heus wereldrijk is, maar zonder Oekraïne beslist niet. Poetins oorlog woedt daarom al sinds 2014. Het neerschieten door Rusland van de MH17 boven Oekraïens grondgebied herinnert ons Nederlanders nog altijd aan dit onheilspellende feit.

Judah merkt op dat in die chaotische weken van 2014 de stad Charkov niet overliep naar de Russische separatisten. Dat was opmerkelijk. Volgens hem hield het direct verband met de opstelling van de sterke burgemeester. Deze Gennadyi Kernes koos op het beslissende moment voor aansluiting bij Oekraïne. Daarna kon Rusland er niet meer van uitgaan dat het land van binnenuit uit elkaar zou vallen. Kernes werd later door sluipschutters bruut vermoord. Sindsdien is vrijwel de hele bevolking op de hand van Oekraïne, wat zich ook sociaal vertaalt. Op school leert iedereen nu Oekraïens in plaats van Russisch. En de economie van Charkov groeit sinds 2014 sterk, mede doordat tienduizenden Russen de grens over staken. De plaatselijke universiteit is uitstekend, de oude industrie is hier opgeruimd, ervoor in de plaats trad een bloeiende grootstedelijke IT- en dienstensector. Voor 30 euro vlieg je vanuit Charkov naar Barcelona. “While pro-Russians have since then constructed a myth of Ukrainian Nazis incinerating them in a modern-day pogrom, that is clearly nonsense, like Putin recently babbling about an imaginary Ukrainian genocide against Russian-speakers.” En toen moest Judah de zonnige maar gevaarlijke situatie in Lviv (732.000 inwoners) en Kiev (3 miljoen inwoners) nog bespreken.