De Duitse filmmaker Werner Herzog (1942) zegt veel te danken te hebben aan zijn mentor, Lotte Eisner (1896-1983). De fragiele oude vrouw met de grote bril verschijnt in een van de introductiefilms in het Amsterdamse filmmuseum Eye, waar een grote overzichtstentoonstelling van Herzogs werk te zien is: The Ecstatic Truth. Eisner was filmhistoricus. “Ja,” zegt ze tegen hem, “jouw eerste film die ik zag was een echte Duitse film. Daarmee heb je de kloof overbrugd tussen de grote Duitse films van de jaren twintig en dertig en die in het naoorlogse tijdperk van de twintigste eeuw.” Die kloof, dat is dertig jaar fascisme; die moeten we vergeten. “Volker Schlöndorf en ik dus,” hint Herzog. “Nee, Volker is meer Frans, jij bent Duits.” Even later vertelt hij dat Eisner op een gegeven moment ernstig ziek werd. Toen hij het hoorde, pakte hij zijn rugzak en ging lopen. Hij liep bijna 900 kilometer van München naar Parijs, waar zij te bed lag. Dat was 23 november tot 14 december 1974, een hele koude winter. Herzog doorstond alle ontberingen, maar toen hij in Parijs aankwam bleek hij – 32 jaar oud – zieker dan de oude Eisner. “Het was een soort pelgrimstocht”, vertelt hij in een interview. Door te lopen hoopte hij haar te genezen. Zij leefde inderdaad nog negen jaar. Over zijn voettocht schreef hij later een boekje, Walking in Ice.
De Duitser Herzog blijkt in de ban van het wandelen. In een interview vertelt hij over de dichter Friedrich Hölderlin. Die kon pas wandelen! Bij hem sloeg zelfs de waanzin toe. Met veel liefde maakte hij later voor de BBC een film over zijn vriend en geestverwant Bruce Chatwin – ook al zo’n wandelaar -, getiteld Nomad. In the Footsteps of Bruce Chatwin (2019), met fascinerende beelden van Australië en Patagonië. Na het zien van The Ecstatic Truth bekeek ik ‘s avonds laat nog Wheel of Time (2003), een documentaire van Herzog over het Tibetaanse boeddhisme. Hoogtepunt is de voettocht van 52 kilometer door de sneeuw in een wijde cirkel rond de Kailash, een heilige berg van 6700 meter, door duizenden pelgrims. Ik zag ook pelgrims te voet de bergen van de Himalaya afdalen in de richting van Bodhgaya, India, ook al zo’n heilige plaats. Eentje vertelde dat hij er liefst drie jaar over had gedaan. Geen wonder, de ware pelgrim knielt, gaat liggen, strekt zich uit, spreidt de armen voorwaarts, staat weer op, loopt een lichaamslengte verder om vervolgens opnieuw neer te knielen, enzovoort. Ik bespeurde eelt op zijn voorhoofd. Voor Herzog is wandelen niet bedoeld als tijdverdrijf. Hem interesseert het extreme. Lopen leidt volgens hem op den duur tot extase. Door over zeer grote afstanden en onder extreme omstandigheden te wandelen stijgt een mens ver boven het alledaagse uit. Dan gaat hij dromen. Inderdaad, zeer Duits.
Geef een reactie