Resonantie

Ook Noord-Nederland moet blijven expanderen, groeien en innoveren om op zijn plaats te blijven. Het hyperkapitalisme dwingt de regio daartoe. Productie en consumptie moeten almaar verder omhoog; ja zelfs een versnelling is geboden. Anders stort het bouwwerk in. Echter, die gedwongen groei en versnelling heeft fundamentele gevolgen voor onze verhouding tot ruimte en tijd, tot onze medeburgers, tot objecten om ons heen, ja zelfs tot onszelf, zowel fysiek als mentaal. Dat is de stelling van de Duitse socioloog Hartmut Rosa in Resonance. A Sociology of Our Relationship to the World (2019). Dit snel groeiende probleem van vervreemding manifesteert zich in de drie grote crises van dit moment : de klimaatcrisis, de democratische crisis en onze mentale gezondheidscrisis. Daarom schrijft Rosa over de sociologie van het goede leven, een onderwerp dat in zijn ogen teveel is geprivatiseerd: u bepaalt helemaal zelf wat het goede leven is, daar treden wij wetenschappers niet in. Rosa doet dat juist wel: het gaat, schrijft hij, om de kwaliteit van iemands relatie tot de wereld. Die relatie wordt sociaaleconomisch en sociaalcultureel bepaald. Sociologie dus.

Veel sociale wetenschappers kijken vervolgens naar de hulpbronnen waarover mensen beschikken en de kansen die mensen geboden worden. Ze constateren een ongelijke verdeling en spreken van onrechtvaardigheid. Hun streven is om die ongelijke verdeling recht te trekken. Maar Rosa ziet dat anders. Niet dat hij die ongelijkheid wil goedpraten, maar hulpbronnen en kansen bieden beslist geen garantie. Het goede leven komt pas binnen ons bereik als we de wereld liefhebben, luidt zijn stelling. Wanneer we onze omgeving – het landschap, de mensen, de dingen – liefhebben, ontstaan zoiets als trilling tussen de wereld en de mensen. Zonder liefde, respect en waardering blijven we koud en doof ten opzichte van onze omgeving en doet die omgeving ook niets voor ons. Uiteindelijk wordt het leven pas de moeite waard door een responsieve, elastische en vooral zachte benadering van de wereld – een benadering die tot resonantie leidt. En daarin gaat de laatste tijd veel mis. Door versnelde groei, expansie, en innovatie raken we juist doof, vervreemden we steeds verder van onze omgeving. Ik las het en dacht: precies daarom wandel ik op dit moment door het noorden. Lezen dat boek!