Ter Apel

“Zie je die bomen daar?” Ze stoot me aan. We wandelen in de bossen bij Ter Apel. Ik blijf staan. In de verte zie ik kale naaldbomen. Een deel van het bos blijkt omgehakt. “Dat is het werk van de letterzetter,” zegt ze. Ze kijkt me aan. Ik begrijp haar niet, dus legt ze het me uit. Het gaat om een kleine kever – de letterzetter – die het vooral gemunt heeft op fijnsparren. Larixen eet hij ook. Onder de bast vreet hij zich een weg. Eerst worden de bomen ziek, daarna gaan ze dood. Er is niets tegen te doen. Overal verdwijnen de naaldbomen. Op de Boswachtersblog Groningen lees ik: “Aan de randen van het bos rond Ter Apel zijn lang geleden sparrenbossen aangeplant. Deze bomen waren bedoeld voor de houtproductie. Maar door de droge zomers en de relatief natte winters, zijn deze bomen niet meer zo weerbaar. Ze produceren bijvoorbeeld minder hars dan een sterke boom. En dat maakt deze verzwakte sparrenbomen de pérfecte plek voor de letterzetter.” In Drenthe gebeurt het ook. Klimaatverandering dus.

Als we bij het klooster aankomen wijst ze op het rieten dak van een gepleisterd bijgebouwtje dat dienst doet als voorlichtingscentrum. Dat is geen echt riet, maar kunstriet, zegt ze. Als ik dichterbij kom zie ik het ook. Novariet20 heeft de plaats ingenomen van natuurlijk riet uit de Wieden en de Weerribben. Waarom? De kwaliteit van het riet uit de Weerribben is toch vermaard? Stengels met een ranke verschijning en toch een dikke wand, hard, langzaam groeiend, het levert de beste kwaliteit. Maar de opbrengst holt al jaren achteruit. Minder stengels op de vierkante meter. In 2023 was de opbrengst dertig procent minder dan het jaar ervoor. Onduidelijk is nog waardoor dit komt. Ik lees de natuurdoelanalyse van de Weerribben, 2023. De stikstofdepositie door vermesting en verzuring blijkt veel te hoog, evenals de fosfaatbelasting. Ook lees ik over de droge zomers van 2022 en 2023. Klimaatverandering dus? Nee, we weten het niet. De boezem in de Kop van Overijssel is 100 km2 groot en tientallen polders voeren hun water erop af. Er staat daar 2500 hectare riet. Veel te complex om zomaar uitspraken over te doen. Dit voorjaar is een onderzoek gestart. Volgend jaar verwacht men duidelijkheid. Het meeste riet op de daken, zegt ze nog, komt tegenwoordig uit China.