Dromen en vinden

Moet de natuur- en milieubeweging meebewegen of juist activistisch worden? Die vraag lag voor tijdens een symposium afgelopen donderdag in het Fries Natuurmuseum in Leeuwarden, waar ruim honderd Friezen uit de wereld van natuur, landschap en milieu zich verzamelden na een jaar noeste arbeid. De zaal koos het laatste, althans zo leek het. Beleid kreeg ervan langs, de politiek begreep het niet en liep hopeloos achter. Men leek ongedurig, boos, opstandig. Ik stelde iets heel anders voor. In plaats van de macht te bestormen zouden we beter ons agressieve gedrag ten aanzien van onze leefomgeving kunnen intomen. De aanleg van de Ecologische Hoofdstructuur vind ik best agressief. Ook activisme en meebewegen zijn in wezen aanvallend. Onze agressie zet ons aan tot het voortdurend omploegen en overhoop halen van onze leefomgeving. Modern transitiedenken is zelfs de overtreffende trap daarvan: alles moet radicaal anders en wel zo snel mogelijk, de chaos die daarvan het gevolg is nemen we voor lief.

Mijn alternatief ontvouwde ik aan de hand van de droomtheorie van de historicus Johan Huizinga (Herfsttij der Middeleeuwen), vervolgens door het schitterende werk van de transcedentalist Henry David Thoreau (Walden). In plaats van het landschap te maken of grondig te willen wijzigen, kun je het ook vinden. Alles is er namelijk al. En als het er al is, moet je het leren zien. Echter, we zijn blind omdat we niet meer vertragen en niet meer durven dromen. Dromen betekent: je verbeeldingskracht gebruiken, je laven aan de geschiedenis, elkaar de mooiste verhalen vertellen, kunst genieten, liefde voor de omgeving koesteren. Droom je voluit, dan zul je door het landschap geemotioneerd raken, waarna je vindt wat je zocht. Op zulke vondsten kun je verder bouwen. Het is liefde die je drijft. Blijf je echter agressief en treur je om biodiversiteitsverlies en landschapspijn, dan word je boos en activistisch. Ik noemde, naast Artis, mijn twee recente wandelingen rond Zuidlaren als voorbeelden van dromen en vinden. Karrensporen, grafheuvels en wagenwielen uit de steentijd. Gedroomd, ontdekt, gevonden. Door te wandelen. Zoiets kan natuurlijk ook in Friesland. Overal is landschap.