Paniek

Bijna veertig procent van het totale energiegebruik van Noord-Nederland vindt plaats in slechts vier gemeenten. Een ervan is Emmen. Dat lees ik in Energielandschappen. De 3e generatie (2011). Een exemplaar krijg ik van Klaas Jan Noorman als ik hem spreek in Saaxumhuizen, Groningen. Eemshaven akkoord, maar waarom Emmen? Daar blijkt, net als in Delfzijl, veel chemische industrie geconcentreerd. Dat begon in 1951 toen met Marshallgelden industrie naar Emmen werd gelokt. Inmiddels herbergt de Drentse gemeente het grootste industrieterrein van Noord-Nederland: Bargermeer – ooit een groot meer in het veen, dat na 1855 via het graven van het Oranjekanaal werd ontwaterd en vervolgens omgezet in goedkope weidegrond. Het huidige GETEC Park Emmen kent een Duitse eigenaar en huisvest een aantal grote bedrijven in de polymeerchemie. Samen verstoken ze ruim 100 miljoen kuub aardgas per jaar. Dat gas wordt omgezet in warmte (75%), een deel in elektriciteit (25%). Na de aardbevingen in Groningen moest men acuut van het Groningengas af. Dat betekende een snelle omschakeling van laag- naar hoogcalorisch gas. Dat komt uit het buitenland (nee, niet Rusland). Nu moet de stap van fossiel naar waterstof worden gemaakt. Dat zal nog heel wat voeten in de aarde hebben. In het boek dat ik van Noorman krijg, lees ik er weinig over. Het gaat ook allemaal erg snel.

Omdat hoogcalorisch gas andere leidingen vereist dan laagcalorisch gas, werd in 2022 naast de nieuwe leidingen alvast een leiding voor het vervoer van waterstof gegraven. Die wacht op de komst van een nationale waterstofhoofdinfrastructuur. Maar die laat voorlopig op zich wachten. Ondertussen ontwikkelt Gasunie een proeflocatie voor waterstof en biogas op een inmiddels uit gebruik genomen gaszuiveringsinstallatie, iets zuidelijker op het industrieterrein. De bedrijven hopen daar op den duur steeds meer waterstof bij te kunnen mengen. Dat vereist wel aangepaste branders. De overgang kan alleen maar stapsgewijs. Als ik het Noorman vraag, zegt hij dat er nog helemaal geen markt is voor waterstof en dat voor waterstofproductie zeer grote terreinen nodig zullen zijn. In de Eemshaven? Op zee? Misschien moet het wel decentraal, in de directe nabijheid van de steden. Zoals in Emmen. En dan stadsverwarming eraan koppelen. En al dat water dan? Voor een kilo waterstof heb je 15 liter kraanwater nodig en voor elektrolysers is daarnaast erg veel koelwater vereist. Drinkwater wordt schaars. In Bargerveen wordt grondwater gewonnen, jaarlijks – nu al – 5 miljoen kubieke meter. Tegelijk is sprake van ernstige verontreiniging door lekkage van oplosmiddelen en grond- en hulpstoffen voor de industrie uit het verleden. Noorman heeft nog een andere zorg. Hoe zit het met de grondstoffentransitie?