Voor de natuur

Bij Jorwert slaan we het pad in langs de Jaanfeart. Uiteindelijk belanden we in de Lionserpolder. Het is alsof we op de zeebodem lopen. Natuurlijk doet de dichte mist zijn werk, maar het zijn ook de oude kreken en de hobbelige percelen grasland die de sfeer van zee, getij en kwelders oproepen. Ooit was dit de Middelzee. Het waterpeil is hier onlangs flink opgezet, vertelt Bert Hummelen. Dat is gedaan voor de weidevogels. Bert is hoofd Friesland van Staatsbosbeheer. Vandaag wandel ik met hem naar het ‘weidevogelkerngebied’. We zijn in Hilaard begonnen. Aan de andere kant van de sloot is het land strakgetrokken, sterk ge-egaliseerd; een weg van brede betonplaten voert daar door het uniforme grasland, zo op het oog betreft het een oneindig groot perceel. Daar, aldus Hummelen, is voor de boer het waterpeil juist verlaagd. Ik kijk naar twee gescheiden werelden, de een mooi en vertrouwd en nat, de ander recht en leeg en droog. Er ligt slechts een sloot tussen. Kan dat wel samengaan?, vraag ik.

Voor weidevogels wordt in Friesland erg veel publiek geld uitgetrokken. Met man en macht probeert men ‘het tij te keren’. Voor het ‘nasjonale’ symbool van de grutto is door de provincie zelfs een heus ‘aanvalsplan’ opgesteld. Duizenden vrijwilligers spannen zich in om de vogel te behouden. Zou je het per vogel uitrekenen, dan schat Hummelen het bedrag op dat van een elektrische auto. Nou ja, bij wijze van spreken. In 2024 was de Friese weidevogelstand echter bedroevend laag. De grutto verdwijnt stelselmatig uit het Friese landschap. Afgelopen jaar overleefde slechts gemiddeld tussen de 40 en 50 procent van de kuikens. Ik lees het jaarbericht 2024 ‘Weidevogels in Fryslân’. Ook scholekster, kievit en tureluur doen het slecht. Vooral in de gebieden zonder beheer of natuur gaat de vogelstand hard achteruit. Daarna verdiep ik me in het Faunabeheerplan Predatie van Fryslân. Katten, steenmarters, buizerds, haviken, vossen en kraaien zouden het hebben gemunt op de weidevogels. Een kwestie van vangen of afschieten of stroomrasters plaatsen. Allemaal omstreden maatregelen die ook Staatsbosbeheer op zijn terreinen moet nemen. Hummelen zucht. Ondertussen intensiveert de Friese landbouw gewoon verder. ‘Hun warme eten is hun God’, schreef Nescio. Voor de natuur gaat niemand de straat op.