Onze voettocht van 18 kilometer in de voetsporen van Vincent van Gogh eindigt in Zweeloo. We naderen het Drentse dorpje vanuit Noordsleen. Als het 12e eeuwse kerkje in zicht komt, buigt de weg. We slaan een onverhard zijpad in en staan voor een opgeruimd maisveld en kijken in de richting van het kerkje. “In Zweeloo scheen de zon. Het was een heldere winterdag met strakblauwe lucht en ik belandde in een mij onbekende wereld, want nog niet eerder was ik zo diep in Drenthe doorgedrongen.” Dat schrijft niet Van Gogh, maar W.A. van Es, indertijd eerstejaars student Archeologie. Het is 26 februari 1952. Samen met professor Albert van Giffen rijdt hij in een zwarte Volkswagen Kever die dag langs dezelfde weg Zweeloo binnen. “In mijn herinnering zie ik een oase voor me: een kleine vlakte van helgeel zand omringd door hoge bomen. (…) In het lichte zand tekenden zich zwarte rechthoeken af: graven!” Op een dekzandrug die deel uitmaakt van Zweeloo’s Zuides bleek in de vroege Middeleeuwen een grafveld aangelegd. Een deel is al ten offer gevallen aan een recente zandafgraving. Dat is schrikken. Van Giffen komt bijna te laat. Ik lees het in Palaeohistoria 49/50 (2007/2008).
De zandwinning was onderdeel van een ruilverkaveling en de vondst werd aanvankelijk verzwegen. “Men werkte met een bulldozer, die het esdek terzijde schoof, en vervolgens groef een dragline het zand weg.” Schoolmeester Jeuring echter bracht de bal aan het rollen. Hij informeerde Glasbergen, die een collega van Van Giffen was. De aannemer was echter niet van zins om toe te geven of mee te werken, zelfs niet na bemiddeling van de burgemeester. Pas na weken konden de archeologen echt aan de slag. Wat bleek? Rond 650 na Chr. was men hier begonnen met begraven. Van Giffen vond ijzeren punten, pincetten, gespen, ijzeren messen, kralen, alles Vroeg Middeleeuws, en bij graf 87 trof hij liefst 270 kralen, verdeeld over twee halssnoeren en een gordelketting: het bleek om het graf van de ‘prinses van Zweeloo’ te gaan. Het graf van haar man was al weggebuldozerd, maar de begeleidende zes paardenoffers troffen de archeologen nog wel. Ik lees het en vind het bijzonder. Ook al komen we hier voor het kerkje en de appelboomgaard van Van Gogh, nu kijken we naar een gladgestreken maisakker en verbeelden ons de unieke opgraving. Gelukkig voorziet Geopark de Hondsrug de toevallige passant van informatie.
Geef een reactie