Explosief

En dan moet de waterstofopslag bij Zuidwending nog komen. Nietsvermoedend wandelen we door het Groningse lintdorp even ten oosten van Veendam. Aan de horizon verschijnt Nieuwe Pekela, voor vandaag onze reisbestemming. We praten nog steeds over energieplanologie. Zuidelijk van de provinciale weg die onder het lint door loopt werkt Hystock aan de eerste grootschalige ondergrondse opslag van waterstof in een voormalige zoutcaverne. Die moet in 2031 operationeel zijn. Daarna zijn drie extra cavernes nodig om aan de veronderstelde marktvraag te voldoen. Dat zal naar verwachting in 2034 het geval zijn. Nobian Industrial Chemicals, dat hier sinds 1967 zout wint, exploiteert nu nog acht van de zestien cavernes. Een zoutlaag die is opgestuwd tot een zoutberg zo groot als de Mont Blanc, komt naast het lintdorp bijna aan de oppervlakte. Graven dus. Als de laatste acht cavernes uitgeput zijn, is het feest van de zoutwinning in deze veenkoloniale streek voorbij. De diameter van zo’n caverne is maximaal 125 meter en reikt tot diepte van een kilometer. Tussen de cavernes zit een afstand van honderd meter. In vier verlaten cavernes wordt inmiddels onder hoge druk aardgas opgeslagen. Komt daar grootschalige ondergrondse opslag van waterstof nog eens bij?

Thuis lees ik scenario’s van het ministerie van Economische Zaken. Rond 2050 zijn 60 tot 120 waterstofcavernes noodzakelijk. Twee grote gasvelden is ook denkbaar. De energiemarkt zal echter meer vragen. Want opslag in de cavernes van Zuidwending is kortcyclisch. Wat aan opslagcapaciteit door de industrie – lees: staalindustrie – gevraagd wordt is eigenlijk het dubbele. Ik lees verder: “In de Nederlandse ondergrond zou je in theorie meer dan 200 cavernes kunnen maken, maar vanwege de ruimtelijke inpassing is 60 waarschijnlijk het maximum.” Waarom zestig? Meer en sneller dan een tot twee cavernes per jaar ontwikkelen kan niet. Dat is nu eenmaal het tempo van de zoutwinning. Ondertussen lopen de vergunningentrajecten. Die zullen nog jaren duren. Even los van de techniek: zijn mijnbouwpraktijken als deze werkelijk nodig? Is veiligheid het enige dat telt? Veel mensen wonen hier inderdaad niet. Leidt die ijlheid onvermijdelijk naar grootschalige exploitatie van de ondergrond? We worden afgeleid door de rijzige gestalte van een voormalige aardappelzetmeelfabriek. Daar is door de politie in 2022 een drugslab voor het maken van xtc ontdekt. Uit veiligheidsoverwegingen werd het gebouw honderd dagen gesloten. Er dreigde explosiegevaar. We wandelen verder, passeren het huis van een honderdjarige, komen bij de bushalte.