Deze week organiseren we als sectie Ruimtelijke Planning voor het eerst een Big Question Week op de faculteit Bouwkunde in Delft. De vraag die voorligt is ‘What if spatial planning took intergenerational justice seriously?’ In een panel noem ik het een utopische vraag. Leuk voor academia, maar in de praktijk niet aan de orde. In de planning van alledag gaat het vooral over grond, geld, belangen, politiek, juristerij, een spel om de macht. Wie de Nederlandse ruimtelijke planning een beetje kent weet dat deze bij uitstek technocratisch is, de machthebbers dienend: ons systeem kenmerkt zich door ‘rule and order’. Als je er toch mee aan de slag wil, dan moet je voor jezelf een parallel universum creëren. Alleen daar kan je de noodzakelijke vrijheid vinden om de vraag te onderzoeken, de juiste mensen erbij te betrekken, misschien heb je daarmee uiteindelijk succes. Het doet Rodrigo Cardoso denken aan Andreas Faludi, die opgemerkt zou hebben dat planners de machthebbers moeten tarten. Ze moeten obstructie durven plegen, het systeem saboteren. Sabotage vind ik niet het juiste woord, maar ik begrijp het wel.
Mijn vijf jaar wandelen in Noord-Nederland is zo’n parallel universum. Het functioneert naast de bestaande macht en werkt met veel vrijheidsgraden. Als ruimtelijke planner heb ik het steeds op die manier gedaan. Zo organiseerde ik in 2009 zes weken lang de Vrijstaat Amsterdam in de Tolhuistuin, en 2016 twaalf weken Volksvlijt 2056 in de Openbare Bibliotheek op het Oosterdokseiland. In het voorjaar van 2019 bivakkeerde ik een maand lang in de Oude kerk op de Wallen voor het maken van de Amsterdamse binnenstadsvisie. Peter Pelzer die de discussie modereert, refereert aan mijn functie bij Nederland Nu Als Ontwerp in de jaren ’80. Ook dat was een parallel universum, uitmondend in een tentoonstelling over Nederland 2050 in de Beurs van Berlage (1987). Wat ik het mooiste parallel universum vind? Als het om ‘intergenerational justice’ gaat is dat Biosphere 2, het fantastische experiment van John Allen uit 1991 in de woestijn van Arizona. Acht mensen die twee jaar lang in een replica van het aardse ecosysteem leven om te onderzoeken hoe ze zich in zo’n gesloten systeem kunnen handhaven. Zie de geweldige documentaire ‘Spaceship Earth’ die Matt Wolf er in 2020 van maakte. “The future is here!”
Geef een reactie