Gelezen in NRC Handelsblad van 23 februari 2008:
Eerder, in november 2007, schreef ik over een eventuele ‘Harvard aan de Amstel’ naar aanleiding van een interview met econoom en oud-politicus Rick van der Ploeg. Nu lees ik een interview met politiek theoreticus en filosoof Grahame Lock van Oxford University over het rapport Dijsselbloem. De kans op een Harvard aan de Amstel is er niet groter door geworden. Kern van Lock’s betoog is dat de arbeidsmarkt steeds lagere eisen stelt aan het opleidingsniveau van werknemers. Omdat het onderwijs efficiënt moet zijn, gaat bijgevolg het niveau van de opleidingen omlaag. Wij burgers en ouders geloven nog steeds in ‘Bildung’ van onze kinderen, maar het onderwijssysteem levert dat allang niet meer. Dat systeem staat in het teken van almaar toenemende efficiency. Politici belijden Bildung nog met de mond, maar ze weten beter. Ze hanteren zelf het managersjargon, het onderwijs moet gewoon efficiënter. En iedereen weet waar dat toe leidt. Als een land als Nederland dan toch topkennis nodig heeft, is het goedkoper om het uit het buitenland te halen dan om het zelf op te leiden. "Uiteindelijk kun je dan de minderheid, het aantal zeer hoog opgeleide mensen die je nodig hebt, grotendeels importeren uit het buitenland," aldus Lock. "(…) In Nederland doen we het tweede garnituur en het derde. Harvard leidt op voor de top. Perfecte arbeidsdeling. Heel efficiënte mix. Alles in orde."
Dat het onderwijsniveau in het Westen al decennia daalt (al sinds de jaren dertig van de twintigste eeuw, om precies te zijn), weten we van Christopher Lasch. In diens ”The Culture of Narcissism’ verklaart Lasch deze neergaande tendens uit de moderne consumptiemaatschappij die over het algemeen geen hoogwaardige kennis meer nodig heeft. Wij maar roepen dat we een kennissamenleving worden met een kenniseconomie. Ach welnee, de mensheid moet in de eerste plaats consumeren. Die cynische kijk op het onderwijs wordt door Lock niet gedeeld. Hij wijst vooral op de toenemende greep van het management op het onderwijs in een poging om het te rationaliseren en efficiënter te maken. De maatstaven van het zakenleven gelden namelijk steeds meer ook voor het onderwijs. Iemand breed en dan ook nog hoogwaardig opleiden is buitengewoon kostbaar. "Voor een zakenman is kwalitatief hoogwaardig onderwijs dan ook absurd inefficiënt." Komt er dan nog een Harvard aan de Amstel? Die kans lijkt, zo bezien, vrijwel verkeken. Voorlopig wordt er in Nederland vooral gesteggeld over waar een eventuele Harvard zou moeten komen: aan de Amstel, de Rotte, de Tongelreep, het Schie, de Waal, het Reitdiep of de Vecht. Allemaal politieke windowdressing. Hoe noemde Abram de Swaan dat laatst ook alweer? De mentaliteit van de voorstad.
Geef een reactie