Deze week staat bij BNR Nieuwsradio (ochtendprogramma Big Five) in het teken van de vermeende kloof tussen stad en platteland. Ik was er maandag. Ondertussen lees ik het vermakelijke ‘News from Nowhere’ (1890) van de Britse kunstenaar William Morris. De hoofdpersoon in deze negentiende eeuwse sciencefiction roman, William Guest, valt na een avondje debatteren bij de Socialistische Liga in slaap in een saaie buitenwijk van Londen. Hij wordt de volgende ochtend wakker, maar dat blijkt dan wel in de verre toekomst. Hij bevindt zich in een communistisch paradijs. Geld bestaat niet meer, fabrieken en gevangenissen zijn overbodig geworden, iedereen geniet onderwijs en de regering in Londen is afgeschaft. Zelfs vrouwen blijken geëmancipeerd. Heel Londen is van de aardbodem verdwenen; er is alleen nog maar uitgestrekt platteland. En alles wat de hoofdpersoon ziet is mooi, elegant, esthetisch. Maar ergens staat nog oude rommel overeind: voorbij tuinen en boomgaarden stuit de hoofdpersoon op Trafalgar Square. Een voorbijganger noemt het plein ‘a dead folly’. Hier waren in 1887 socialistische protestmarsen gehouden, waarop burgemeester en wethouders keihard hadden ingegrepen. “That seems too ridiculous to be true; but according to this version of the story, nothing much came of it, which certainly IS too ridiculous to be true.”
‘News from Nowhere’ beschrijft een bootreis over de Theems dwars door het idyllische Engelse platteland en het in een groen paradijs getransformeerde Londen. Morris hield van het platteland en verafschuwde de metropool. De rivier de Theems was zijn grote liefde. Toen de grote kunstenaar de toekomstroman schreef, was hij met zijn gezin juist verhuisd van Red House in het gehucht Upton in Kent naar Kelmscott Manor, in de buurt van Lechlade in Gloucestershire. Echter, hij zou er maar een paar dagen per jaar verblijven. Het was er koud en het leven was er simpel. Het was meer iets voor zijn vrouw en kinderen. Zelf ging hij wonen aan Queen Square, Londen, waar zijn werkruimte beneden was en de woonruimte boven. In 1878 betrok hij een bakstenen huis in Hammersmith. Ja hij hield van vogels, struiken en bomen. En Londen was vies en vuil. Maar er waren rijke Londenaren die veel geld aan zijn schitterende kunstwerken spendeerden. En om de hoek, op loopafstand, lag het South Kensington Museum, waar hij de zeldzame textielverzameling bestudeerde. De droom van een welvarend platteland ging bij deze socialist, zoals bij zovelen, gepaard met een intense hekel aan de grote stad. Ondertussen had hij alles aan Londen te danken. En zijn vrouw, zijn kinderen? Zodra ze konden, vluchtten ook zij terug naar de grote stad.
Geef een reactie