Met Sem van den Eijnde, student Architectuur aan de TU Delft, wandel ik door Blauwestad, ten noorden van Winschoten. Sem, die houdt van openluchtmusea, heeft een interessant ontwerp gemaakt van een gerevitaliseerd boerenerf in het Oldambt, Groningen. Zijn boerderij met lappen grond ligt pal op de grens met Blauwestad. De boer is vertrokken, de lege stallen – de oudste stamt uit midden 19e eeuw – zijn tegenwoordig eigendom van de provincie, de grond ligt braak, bergen potklei wachten werkloos op een bestemming. Het nieuwe dorp Blauwestad, dat in een aantal kernen uiteenvalt, ligt even verderop rond een 800 hectare kunstmatige plas en werd eind jaren ’80 bedacht als middel om de streek nieuw perspectief te bieden. Inmiddels telt het dorp circa 1.200 inwoners. Die wonen allemaal zeer verspreid, op eilanden met namen als het Riet, de Wei, het Park en Havenkwartier. Wonen, wonen, wonen is wat je hier ziet. De ruim vijfhonderd voornamelijk wonende huishoudens beschikken over liefst achthonderd auto’s waarmee ze van en naar hun werk rijden, boodschappen doen, familie bezoeken; hoveniers en robots onderhouden hun tuinen. Om deze extensieve manier van leven mogelijk te maken moesten liefst vijftig boeren worden uitgekocht. Wie weigerde werd onteigend, zoals de boer van het erf van Sem.
Van de vier stallen op het erf heeft Sem in zijn ontwerp een klein, compact dorp gemaakt. Sommige heeft hij in tweeen gesplitst. In het woonhuis kan een farmer in residence vijf jaar lang wonen. Deze tijdelijke boer zal met regeneratieve landbouw experimenteren en weer oude graansoorten gaan telen. Nee, de bodem is hier niet best. Dit is de kant van Ekamp, waar ooit de landarbeiders langs dwarspaden aan de kant van de minder vruchtbare landerijen woonden. Een gedeelte van de grond bestaat uit zand, een gedeelte is klei. Vroeger verbouwde men hier rogge, boekweit, vlas. Door de schrale grond wilden trouwens ook in Blauwestad de bomen aanvankelijk niet groeien. Vele moesten opnieuw worden geplant. Sem denkt zich een nieuw padenstelsel dat het met bomen omzoomde erf zal openbreken. Wat hij met de ronde mestsilo gaat doen weet hij nog niet. Lichtinval van boven? Op de wand een panorama van landelijk Groningen? De eiken en essen in een cirkel rond de gebogen betonnen platen ziet hij als iets sacraals. Misschien blijven alleen de bomen. De uiteindelijke beslissing laat hij aan de jonge boeren die hier zullen worden opgeleid en de opgeknapte stallen op Sems kleine campus gaan betrekken. Sem wil het Oldambt weer een boerentoekomst bieden. Om de hoek, zegt hij, wordt alleen maar gewoond.
Geef een reactie