Gelezen in ‘Kapitaal in de 21ste eeuw’ (2013) van Thomas Piketty:
Nog steeds met rode oortjes lezend in ‘Kapitaal in de 21ste eeuw’ van Thomas Piketty. In het hoofdstuk over de verhouding kapitaal/inkomen op de lange termijn stipt de Franse econoom het onderwerp van de grondwaarde aan. Daarin schrijft hij dat de waarde van de grond als zodanig aan het eind van de negentiende eeuw onmogelijk is te vergelijken met die aan het begin van de eenentwintigste eeuw. Tegenwoordig draait het om grond in stedelijk gebied, maar eind negentiende eeuw was vrijwel alle grond nog in handen van agrariërs. Landbouwgrond is in West-Europa nog maar 10 procent van het nationaal inkomen waard of zelfs minder. Op bepaalde plekken, dat wil zeggen in stedelijk gebied, worden zeer grote winsten gemaakt. Volgens hem heeft dit te maken met extreem hoge bevolkingsdichtheden op specifieke locaties, zoals de grote hoofdsteden. Piketty: “Uit mijn schattingen blijkt dat de zeer sterke waardevermeerdering van vastgoed op bepaalde locaties voor een groot gedeelte wordt opgeheven door de waardevermindering op andere minder aantrekkelijke plaatsen, bijvoorbeeld de middelgrote steden of sommige in verval geraakte wijken.” De snel stijgende grond- en onroerendgoedprijzen in steden als Amsterdam gaan dus gepaard met grondwaardedalingen elders in Nederland. Het is maar dat u het weet.
Aandelen- en onroerendgoedprijzen, schrijft Piketty, waren kort na de Tweede Wereldoorlog historisch laag. Dit kwam doordat twee wereldoorlogen hun vernietigende werk hadden gedaan, en overheden de huren hadden bevroren en financiële regelingen hadden getroffen ten aanzien van de woningvoorraad. Vanaf de jaren 1950 trad herstel in, dat vanaf de jaren 1980 versnelde. Piketty denkt dat de daling die optrad tussen 1910 en 1950 in de periode tussen 1950 en 2010 volledig is ingelopen. We zijn weer op het niveau van 1910. Maar hoe nu verder? Eerder had hij David Ricardo aangeroepen, voor wie de langetermijnontwikkeling van de grondprijzen en de hoogte van de grondrente een grote zorg was. Door het schaarsteprincipe, vreesde Ricardo, zouden grondprijzen blijven stijgen. Alleen een steeds hogere belasting op de grondrente kon voorkomen dat deze voortgaande prijsstijging de maatschappij ontwrichtte. Het is anders gelopen. Maar door de prijs van landbouwgrond in het model van Ricardo te vervangen door die van onroerend goed in de grote steden en de ontwikkeling hiervan door te trekken naar de toekomst, ziet ook Piketty de mogelijkheid van maatschappelijke ontwrichting. Als nieuwe huizen niet snel genoeg worden bijgebouwd, ontstaat er schaarste en stijgen de prijzen verder, waardoor machtige huizenbezitters alles kunnen opkopen. “Je weet natuurlijk nooit of het allerergste ook zal gebeuren.” Niets verplicht ons om het lot te laten beslissen, laat hij er op volgen. Bijbouwen dus! Maar dan wel op de plekken waar de grondwaarde stijgt en niet waar hij daalt. En onroerend goed-opbrengsten stevig belasten.
Geef een reactie