Gezien in Jeu de Paume te Parijs op 24 augustus 2018:
Tot 23 september 2018 is het werk van Gordon Matta-Clark te zien in Musee Jeu de Paume in de Tuilerieën in Parijs. De expositie, hoewel niet groot, vond ik zeer de moeite waard. Het werk van de ‘anarchitect’ uit New York is ook bescheiden en bestrijkt de periode 1972-1977. In 1969 studeerde Matta-Clark af aan Cornell University in architectuur, in 1978 stierf hij, amper 35 jaar oud. Gedurende zijn kortstondige carrière pendelde hij tussen New York en Parijs. Eerst was er de muur van afval die hij samen met voorbijgangers op Manhattan bouwde, met het idee hiermee een schuilplaats voor daklozen te maken (1970). In 1972 begon hij in de Zuid-Bronx in leegstaande panden vloeren en muren gaten te zagen; de brokstukken stelde hij als kunst tentoon. Zeker in die tijd leek zijn werk vooral een jeugdige daad van verzet, maar de tentoonstelling verraadt ook humor. En wie de esthetiek wilde zien, zag ineens een nieuwe wereld. ‘Bronx Floors’ bood een anarchistisch alternatief voor de modernistische architectuurpraktijk, net zoals de jonge Jane Jacobs tien jaar al eerder de modernistische stedenbouw in New York aan de kaak had gesteld met protesten en een uitdagend boek.
Interessant vond ik vooral ‘Day’s End’, uit 1975. Uit de wanden van een leegstaand pakhuis op een verlaten pier aan de koude westzijde van Manhattan zaagde Matta-Clark een reeks gaten, ook in het dak. Door middel van zulke brute interventies wilde hij de bewoners een gratis park aanbieden, een, wat hij noemde, ‘sun-and-water temple’ aan de Hudson rivier. De politie greep tijdens de opening hardhandig in, want er was geen vergunning aangevraagd. Geen mens heeft het ‘park’ of de ‘tempel’ ooit gebruikt. Toch stond de doorgezaagde loods nog twee jaar overeind. Geen ander werk van Matta-Clark heeft het zo lang uitgehouden. En dan was er ‘Conical Intersect’ (1975). Naast het in aanbouw zijnde Centre Pompidou in Parijs zaagde Matta-Clark ronde gaten door muren in twee zeventiende eeuwse gebouwen die op de nominatie stonden om te worden gesloopt. In een film die van het sloopwerk te zien is, valt op hoe een paar studenten beneden op straat tekeningen maken van de sculptuur in wording. De kunstenaar, die door het enorme gat naar beneden kijkt, moet er erg om lachen. Dit was precies wat hij wilde: kunst die met de stad verbonden is. Twee jaar later begon hij het ondergrondse Parijs te onderzoeken, maar toen was het al te laat. Matta-Clark overleed aan de gevolgen van alvleesklierkanker.
Geef een reactie