Waterstof-ecosysteem?

Het laatste essay in het nieuwe nummer van Noorderbreedte (2023 nr.1) is van de hand van Birte Schohaus, onderzoeksjournalist bij Follow the Money. Ook dat artikel las ik met grote belangstelling omdat het over de belofte van een waterstofeconomie in Groningen gaat. In 2017 meldden noordelijke bestuurders zich in Den Haag met het plan om van Noord-Nederland de waterstofregio bij uitstek te maken. Alles is er immers al: de Eemshaven, windmolenparken, elektriciteitscentrales, water, het fijnmazige netwerk van gasleidingen, ruimte! En waterstof is schoon. Maar waterstof opwekken vergt wel veel elektriciteit; het energieverlies is gigantisch: 20 tot 40 procent gaat bij de opwekking verloren. Schohaus twijfelt. Weer dezelfde energiegiganten – ‘olies’ -, weer hetzelfde verhaal, en dat terwijl de afhandeling van de aardbevingsschade nog altijd niet vordert. En critici beweren dat zo’n waterstofeconomie juist tot meer CO2-uitstoot zal leiden. “Misschien is het mijn Groningse cynisme of beroepsdeformatie, maar gezien alle onzekerheden en het recente verleden heb ik mijn twijfels of Groningen het ‘eerste holistische waterstof-ecosysteem als blauwdruk voor de rest van Europa’ gaat worden.” Wat blijft er over van het Groningse landschap?, vraagt ze zich af. Wordt het noorden niet opnieuw een wingewest?

Schohaus zou eens over de Jevons-paradox moeten lezen. William Stanley Jevons ontdekte in 1865 dat grote technologische winst op energiegebied onmiddellijk weer verloren gaat door groei van de productie en consumptie. In zijn tijd ging het over steenkolenwinning, maar bij olie- en aardgas gebeurde later precies hetzelfde: de reserves gingen sneller op doordat het verbruik als gevolg van efficiency-winst bijkans explodeerde. Berenschot heeft berekend dat in de afgelopen 35 jaar de Nederlandse overheid liefst 265 miljard euro heeft uitgegeven aan milieu- en klimaatbeleid. De komende jaren zullen die uitgaven nog verder stijgen. “Ondertussen werden de meeste milieuproblemen erger in plaats van minder erg.” Neem de CO2-uitstoot in Nederland. Die is nog nauwelijks gedaald, terwijl dat wel zou moeten. Dat doet toch wel erg sterk denken aan de bevindingen van Jevons. Gaat de Groningse droom van de waterstofeconomie de Jevons-paradox wèl logenstraffen? Schone energie?Geen uitstoot? Groene groei? Iedereen die het weet moet het zeggen. Ik geloof er niets van, maar ik laat me graag overtuigen.