Eind jaren ’90 stelde de toenmalig minister van Ruimtelijke Ordening Jan Pronk voor om in Nederland met een stelsel van rode en groene contouren te gaan werken. Dat systeem – groene contouren om te beschermen, rode om te begrenzen – was bedoeld om de verstedelijking binnen de perken te houden. Zijn Vijfde Nota RO stuitte echter op hevige tegenstand in de Tweede Kamer en werd uiteindelijk niet vastgesteld. Het tegenovergestelde gebeurde: beschermingsregimes van rijkswege werden door opeenvolgende regeringen opgeheven en de ruimtelijke ordening werd gedecentraliseerd. Een minister voor Ruimtelijke Ordening was niet meer nodig. Deze week maakte het Planbureau voor de Leefomgeving nieuwe cijfers bekend over de snelheid van de verstedelijking binnen verschillende Europese landen: tussen 2000 en 2018 werd in Nederland liefst 70.000 hectare landbouwgrond omgezet in nieuw stedelijk gebied (woningbouw, bedrijventerreinen, infrastructuur, kassenbouw etc.). Nederland blijkt daarmee Europees kampioen. De EU komt nu met tegenmaatregelen. Met de Bodemgezondheidswet in de hand stelt het dat binnen de lidstaten in 2050 geen kostbare grond meer stedelijk mag worden. Dit principe van No Net Land Take zal grote gevolgen hebben voor met name Nederland. Er komt een einde aan de pret.
Dat bedoelde Europese richtlijn voor No Net Land Take in Brussel in de maak is zullen ze in Den Haag niet fijn vinden. Er zijn al problemen genoeg met stikstof, waterkwaliteit, biodiversiteitsverlies, verkeerscongestie, woningnood. Door twintig jaar geleden de ruimtelijke ordening bij het straatvuil te zetten wordt ons land nu geconfronteerd met de gevolgen op al die terreinen. En die zijn ingrijpend, ook in de toekomst. Is 2050 nog ver weg? Nee, want nu al wordt door Brussel gekeken hoe de lidstaten zich voorbereiden. Ruimtelijke plannen werpen immers een lange schaduw vooruit. Over de recente Nationale Omgevingsvisie kunnen we kort zijn. Die kan in de prullenbak. In België staat een ‘betonstop’ op de nationale agenda. Ook andere landen bereiden zich voor. De grote vraag in Nederland is welk ministerie ervoor gaat zorgen dat ons land zich serieus voorbereidt. Hoe streng of juist soepel gaat Nederland een eventuele Europese richtlijn in nationale regelgeving vertalen? Wat nu dreigt is een Den Haag dat jarenlang met de Europese Commissie gaat bakkeleien over wat wel en niet onder verstedelijking moet worden verstaan. Laat me raden: Jan Pronk krijgt vijfentwintig jaar na dato alsnog het grootste gelijk. Jammer van al dat gedoe, dat verlies, de liefdeloosheid en ook die 70.000 hectare.
Geef een reactie