Herstel

Nietsvermoedend wandel ik in het Bargerveen achter Emmen, Drenthe. Het is een stralende dag. Piet Smulders loopt naast me. Al dertig jaar is hij hier boswachter. Hij vertelt over wat er in de afgelopen decennia is gebeurd. Herstel is het sleutelwoord. In feite, begin ik te begrijpen, gaat het om niet minder dan een wonder. Het hoogveengebied waar we onze stappen zetten is tegenwoordig van Staatsbosbeheer, het laatste restje van het grote Boertangerveen dat grote delen van Groningen en Drenthe ooit bedekte. In de jaren ’70 werd het op het nippertje gered. Daarvoor moest wel flink worden betaald. Allemaal rijksgeld. De bedragen die door de staat werden neergeteld betroffen niet alleen het afkopen van de geldende concessie, maar ook de waarde van de toekomstige landbouwgrond want gemeente Emmen en provincie Drenthe hadden die bestemming al opgenomen in hun toekomstplannen. Aardappelland zou het worden. Tenslotte moesten ook de betrokken veenarbeiders worden afgekocht. Immers, hun broodwinning verdween. En toen moest Staatsbosbeheer nog aan de slag. De vervener had overal greppels en wijken gegraven. Die moesten worden gedicht om verdere verdroging van het veengebied te stoppen. Vijftig jaar later is men al een flink eind gevorderd. Overal is het moeras teruggekeerd. Het veen begint weer te groeien.

Veen is geen luxe. Veen houdt water vast en bindt koolstof. Veen afgraven verergert de klimaatcrisis, is er zelfs een van de veroorzakers van. Dat herstel een dure grap is die door de overheid moet worden betaald, is alleen maar cynisch te noemen. De hersteloperatie blijkt juist erg gunstig voor de wijde omgeving. Het dorp Weiteveen knapt er zienderogen door op; de nieuwe schaapskooi, een ontwerp van DAAD architecten, blijkt een attractie; de nieuwe fiets- en wandelpaden worden druk gebruikt. De armoede van de turfwinning die op zijn laatste benen liep is vervangen door een mooie en gezonde vorm van dagtoerisme. Alles dankzij de natuur die herstelt. Smulders laat me op zijn smartphone een filmpje zien van twee kronkelende adders die een vrouwtje belagen. Ik vraag hem naar de toekomst. Het gebied buiten het Bargerveen, zegt hij, is erg kwetsbaar; extreme weersomstandigheden kan het niet aan. Maar het veengebied wel. Of het nou verzuipt of verdroogt, deze oernatuur zal gedijen. We lopen het dorp in via een historisch wandelpad dat door vrijwilligers van het plaatselijke veenloopcentrum in 2022 werd aangelegd. Het bezoek van de koning in 2018 aan de schaapskooi, fluistert hij in m’n oor, heeft de trots van de Weiteveners enorm vergroot. Het dorp komt weer tot leven. Ik schud de burgemeester van Emmen de hand. Ook hij is even langsgekomen.