Was het toeval? Verschillende gebeurtenissen kwamen afgelopen week samen. Rijksadviseur voor het landschap Berno Strootman nam afscheid met een interview in de Volkskrant (24 november 2020) waarin hij waarschuwde voor een Nederland als ‘één grote hagelslag’: een windmolen hier, een paar zonneparken daar, een optelsom van plaatselijke initiatieven. Hij hield zijn hart vast. Diezelfde avond organiseerde het Forum voor Stedelijke Vernieuwing vanuit Amsterdam een webinar met Janna Bystrykh over ‘Countryside: The Future’, de verontrustende tentoonstelling in het Guggenheim Museum in New York over de toekomst van het platteland. Als een van de makers van de tentoonstelling waarschuwde Bystrykh dat initiator Rem Koolhaas dit keer geen oplossingen had. Maar als er niets verandert verdwijnt de komende tien jaar zeker vijf procent van alle biodiversiteit op de wereld. Zestig procent was sinds de Industriële Revolutie al verdwenen. Ondertussen vertelde ze wat ze allemaal had geleerd van de boeren in de Great Plains. Het kan dus wèl. Ten slotte bezocht ik vrijdag de tentoonstelling in de Leidse Lakenhal met monumentale werken van wol en vilt van de kunstenaar Claudy Jongstra. Jongstra’s boodschap was al even somber: de biodiversiteit op het platteland holt achteruit. Als er niet wordt ingegrepen blijft er niets over van de natuurlijke rijkdom van weleer.
Vooral Jongstra maakte indruk. NINE – een zeer groot, donker kunstwerk van geweven wol als een gebroken landschap – en Cosmic Cry – twee lange, al even donkere wandkleden van zwart geverfd gevilt wol in dezelfde ruimte – zijn niet minder dan ‘een politiek pamflet’ (citaat uit Friesch Dagblad): ‘een aanklacht tegen het monotone landschap’ dat in hoog tempo al zijn biodiversiteit verliest. In Extended Ground ontpopt de kunstenaar zich zelfs als een regelrechte activist: haar poging om zelf zaad te kweken en, samen met leerlingen uit het beroepsonderwijs, met bijna verdwenen planten en reststoffen eerlijke natuurlijke producten te maken. Ingrijpen nu. Terug naar af. In haar concrete kunst overtreft ze het administratieve werk van planologen doordat ze mensen hevig beroert en met haar natuurlijke kleuren hen de weg wijst naar een betere toekomst. Nee, het is niet alleen stikstof. Dat is iets abstracts. Het is kleur. Haar boodschap is: wij weten niet meer onze zintuigen te gebruiken. Wij zijn het kijken, voelen, ruiken en luisteren verleerd. Een half uur had ik inderdaad nodig om te wennen aan het geringe daglicht in de tentoonstellingsruimte. Eerst toen begon ik door het zwart heen de kleuren te zien. Zeldzaam indrukwekkend.
Geef een reactie