Legacy

Even ten westen van Hilaard stuiten we op een houten vogelhut. We zijn aan het wandelen en komen uit de richting van Blessum. De hut heet De Strânljip. Hij werd gebouwd in 2018, toen Leeuwarden culturele hoofdstad van Europa was. Een schildje herinnert er nog aan. ‘Kening fan ‘e Greide’ is Fries voor King of the Meadows. Die koning, dat was de grutto. Een reddingsplan voor de grutto werd uiteindelijk een cultureel programma binnen LF2018 dat beoogde het Friese weidelandschap te behouden. Deze hut, begrijp ik, is een legacy van dat bijzondere programma. “Heeft u dit voorjaar weer veel grutto’s gezien?”, vragen we aan de vrouw die aan komt fietsen. Met een emmer onder de arm betreedt ze de duistere vogelhut. Ze is vrijwilliger bij de plaatselijke vogelwacht en wil de hut gaan schoonmaken. “Nee,” antwoordt ze in het Fries. Alle jonge vogeltjes werden al vroeg in het voorjaar gedood. Acht kiekendieven maakten zich meester van de kuikens. Een bloedbad. Ze zwaait met haar armen. Met zulke roofvogels heb je als vogel geen schijn van kans. “Vogels zagen we daarna niet meer.”

De jonkies, vertelt ze, vluchtten naar het dorp. Jonge vogels zijn heel beweeglijk. Als ze de deur van de kerk had opengezet, dan waren de vogels naar binnen gerend. Mensen in het dorp hadden blij verrast gereageerd. Maar het was gewoon pure paniek bij de vogels. Ook de bunzings roerden zich. En sinds kort heb je de steenmarter. Ze zucht en heft haar armen in de lucht. Er blijft geen vogel meer over! Mijn wandelmaatje die het Fries beheerst informeert nog naar de boeren. Maaien ze het land inmiddels vanaf het midden van de kavel? Dan kunnen de jonkies immers wegvluchten naar de sloot. Nee dat doen ze niet, zegt ze. Ze denkt dat het stijfkoppigheid is van de boeren. Daarna begint ze te boenen. Het zijn niet alleen de uitwerpselen van de zwaluwen die ze met een spatel wegpoetst. Kwajongens van de dorpen rondom komen in de hut samen om te blowen, te drinken en fikkies te stoken. Kijk maar, en ze wijst naar de vloer en de hoeken van het dak. Overal brandvlekken. De stoelen zijn inmiddels vandalismebestendig, maar nu belanden ze regelmatig in de sloot. Tot slot het goede nieuws. Op weg van Boxum naar de hut zag ze een lepelaar.