De aanleiding was een zwartwit foto van Jane Jacobs en Philip Johnson, staande voor Penn Station, New York. De foto, genomen op 2 augustus 1962, toont ook de weduwe Saarinen en de schrijver Norman Mailer. Ze protesteren tegen de voorgenomen sloop van het station, een ontwerp van McKim, Mead and White uit 1911. Saarinen, Mailer en Jacobs zijn bewoners van de Village, dus Penn Station is hun station. Maar waarom Johnson? Ik besluit er de biografie (1994) van Franz Schulze op na te slaan. De architect Johnson werd wereldberoemd met zijn boek en tentoonstelling uit 1932 in het MoMA over ‘the international style’. Hij was er op dat moment curator. In 1941 gaat hij op 35-jarige leeftijd op Harvard architectuur studeren, om daarna weer naar het MoMA terug te keren. In New York helpt hij de beroemde Duitse architect Mies van der Rohe met het ontwerp van het Seagram Building, dat in 1956 op Manhattan gereed komt. Dan krijgt hij ook de opdracht om een deel van het Lincoln Center te ontwerpen, het nieuwe kunstencentrum van New York. Zijn kantoor is in Forty-second Street. Kennelijk is de curator-architect van de witte, glazen dozen net zo verbolgen over het feit dat het oude treinstation wordt afgebroken als Jane Jacobs.
Om het samen optrekken van de auteur van ‘International Style: Modern Architecture since 1922’ (1932) en de auteur van het dan juist verschenen ‘The Death and Life of Great American Cities’ te begrijpen verwijst Schulze naar een panelbijeenkomst van architectuurcritici in november 1961, waar Johnson zou hebben gezegd dat de stad voor hem is: “more mess, more jungle, more chaos….” (Ongeloof in de zaal). Waaraan hij na een korte stilte toevoegt: “For me, a lovely, creative, delicious chaos where I feel at home and content.” Om vervolgens te verwijzen naar het ‘saaie onderwerp’ van de stadsplanning en zijn voorliefde voor steden als Sao Paulo en Tokio, “and if you know what I mean they’re in a real mess.” Zelf woont Johnson op dat moment in de bossen ver buiten New York. Het wordt hem door het panel voor de voeten geworpen. Hoon is zijn deel. Maar Johnson, ironisch, houdt vol: de steden groeien ongecontroleerd en zijn in verval. Dat verval is in zijn ogen niet te stoppen. Zelfs niet door een dictator. Het enige dat je als architect kunt doen is er een Parthenon in bouwen. Penn Station was zo’n Parthenon. Verder heeft Johnson helemaal niets met het gedachtegoed van Jane Jacobs.
Geef een reactie