Jubelton

Hij kent elk huis in de regio. Als makelaar is hij overal wel eens binnen geweest. Ook kent hij alle verkoopprijzen uit zijn hoofd. De mensen uit de Randstad, zegt hij, zijn al jaren bezig de eigen inwoners te verdringen, dat is wat er gebeurt. Ook in zijn eigen dorp. Heel vervelend. Men verkoop daar in het Westen zijn huis tegen woekerprijzen en schaft zich vervolgens een paleisje aan op het Groningse platteland. Hij is in 2019 als makelaar gestopt. Het was gewoon niet leuk meer. Sinds wanneer gaat het zo hard?, vraag ik hem. Al vrij snel nadat de jubelton werd ingevoerd begon het te rommelen, antwoordt hij. Die maatregel was het domste waar de regering destijds toe kon besluiten. Het was een fiscaal cadeautje van de VVD. Nu is de hele woningmarkt ontregeld: alle koopwoningen zijn veel te duur, de schaarste is gigantisch. Nee, de ronduit krankzinnige woningprijzen heeft Den Haag geheel aan zichzelf te wijten. Onze wandeling krijgt zowaar een grimmig karakter. Thuis sla ik ESB erop na.

Eind 2013 werd de verhoogde schenkingsvrijstelling eigen woning ingevoerd. Die was bedoeld om de dalende huizenprijzen tegen te gaan en het aantal hypotheken dat onder water stond te verminderen. Die laatste bevonden zich vooral in de zogenoemde krimpgebieden. De belastingvrije schenking tot 100.000 euro was in de eerste plaats voor jongeren bedoeld die een huis wilden kopen. Via de jubelton werd het mogelijk om de hypotheekschuld versneld en belastingvrij terug te betalen. Nadat in de eerste jaren voor een bedrag van liefst 9,16 miljard euro door ouders aan hun kinderen was geschonken, stond geen woning meer onder water. In 2023 werd de vrijstelling verlaagd, het jaar erna afgeschaft. Volgens mijn makelaar heeft hij niet alleen de rijken bevoordeeld, maar werkte hij overbieden in de hand, en dan vooral buiten de grote steden. Inderdaad, wat bleek? Een vrijstaand droomhuis op het platteland, aldus Nils Kok, Jonas Wogh en Jaap Bos in ESB, werd het ideaal van de meeste kopers. Jonge mensen trokken massaal weg. Gevolg: verdringing in Friesland en Noord-Groningen. En dat terwijl de grote steden met hun krappe woningmarkten door de vrijstelling niet werden geholpen (illustratie uit ESB 25 april 2024).