Te voet doorkruisten we Oude Pekela van noord naar zuid. Het veenkoloniale lintdorp langs het Pekelder Hoofddiep telt zo te zien een flink aantal bruggen. We liepen langs de kades, die alle eind jaren ’80 door metselaars waren opgetrokken. Er waren fantasierijke zitjes en steigers en ronde muurtjes gemetseld, we passeerden kades en beschoeiingen van baksteen, alles oogde frivool, ongeveer als Almere Haven, maar dan in zeer slechte staat verkerend. In de jaren ’70, herinnerde ik mij, had men het langgerekte water nog willen dempen. Het kanaal was sterk vervuild en herinnerde de inwoners aan de stank en overlast van de strokartonindustrie die zich hier langs het water had gevestigd en die alle afvalwater aan de voorkant loosde, maar waarvan in de jaren zeventig de fabrieken een voor een hun deuren sloten. Dempen dan maar? Er waren planologen die een toekomst zagen voor het Pekelder Hoofddiep, dat in hun ogen onderdeel moest worden van een toeristische vaarroute dwars door de Veenkoloniën. Hun idee was in die tijd ronduit visionair. Maar de plannen waren ook geld gedreven, want sinds 15 december 1983 gold de Wet Herinrichting Oost-Groningen en Gronings-Drentse Veenkoloniën. Ruilverkaveling zou hier onvoldoende zijn, dus een ‘totaalaanpak’ was geboden. Door de rijksoverheid werd liefst 3 miljard gulden vrijgemaakt om in het gebied te investeren. In 1990 werd het Pekelder Hoofddiep gereconstrueerd, inclusief historiserende lantaarnpalen. Uit die tijd stamde alle moois wat we op onze wandeltocht inspecteerden.
Ik las dat in 2022 de gemeenteraad van Pekela besloot om middelen vrij te maken voor onderhoud van 13 van de 34 bruggen. Inwoners mochten zeggen welke. De rest zou op termijn verdwijnen. Tegen dat besluit kwam natuurlijk verzet. Vervolgens werd door de politiek in het midden gelaten hoeveel en welke bruggen uiteindelijk zullen worden opgedoekt. Maar daarmee zijn de problemen allerminst opgelost. De vraag is zelfs of het Pekelder Hoofddiep wel bevaarbaar kan blijven. De provincie en het waterschap moeten daarover een standpunt bepalen. Bij mij rees de bredere vraag hoe het met het beloofde ‘toeristische tijdperk’ uit de hoge hoed van de herinrichtingswet veertig jaar later nu precies zit. De ‘ontspannen vaartocht’ door het hart van de oude Veenkoloniën voert immers langs verzakte kades en gescheurde muurtjes en nog altijd vervuild water. Ik las dat de verbinding al een aantal jaren is gestremd. Reden: bruggen kunnen niet meer veilig worden bediend. Los daarvan constateerden we op onze voettocht, naast achterstallig onderhoud, gebrekkige voorzieningen. De kleine en krimpende gemeente zit met de planologische erfenis van de jaren ’80 flink in zijn maag. Er loopt een inspraaktraject waarin het Pekelder Hoofddiep als Pekels Goud wordt aangemerkt. Ben zeer benieuwd naar de visie van Sweco naar de toekomst van het met bestrijdingsmiddelen vervuilde water. Naar verluidt wordt die visie komende zomer bekend.
Geef een reactie