James Lovelock (1919-2022) was een verwoed wandelaar. Zijn favoriete pad, schrijft hij in The Revenge of Gaia (2006), voerde langs de Engelse kust van Minehead naar Poole in Dorset. Weinig wandelaars kwam de bedenker van de Gaya theorie tegen, en als ze al aan het wandelen waren, dan was het in de buurt van parkeerterreinen en liepen ze om hun hond uit te laten. Geen wonder, verzucht de geleerde, dat obesitas alom aanwezig is, en diabetes, hartaanvallen, andere welvaartsziekten. Onze manier van leven deugt totaal niet. Is het dan vreemd dat de planeet Aarde door ons verwoest wordt? We zijn het kantelpunt al gepasseerd, de opwarming van de aarde is niet meer te keren, Gaya zal wraak nemen. Zelfs degenen die omgevingsbeleid maken, op groene partijen stemmen of ons landschap met de beste bedoelingen helpen vormgeven hebben geen werkelijk besef van wat er aan de hand is en doen simpelweg niet genoeg, aldus Lovelock. En wat ze wel doen heeft vaak een averechts effect en maakt het alleen maar erger. Kijk naar het landschap. Het verkeert allerminst in een natuurlijke staat, wat je ziet is het resultaat van vele overheidssubsidies, want of het nu gaat om windmolens, zonnepanelen, varkensstallen, vogelbroedgebieden, snelwegen, dijken, waterkeringen, monumenten, woningbouw, alles op het platteland wordt beleidsmatig gereguleerd en met forse geldbedragen ondersteund waarbij in de eerste plaats het bedrijfsleven profiteert.
Lovelock is met name fel als het gaat om de windparken en de windturbines, ook omdat ze niet helpen in de energietransitie die juist zo bitter noodzakelijk is. Wie The Revenge of Gaia heeft gelezen weet dat we er als mensheid slecht voorstaan. Daarom ook loop ik vijf jaar lang over de paden van Noord-Nederland, om met eigen ogen te zien wat er gebeurt en te begrijpen hoe dit landschap in de tijd gevormd is. Ik ben op zoek naar een agenda die wèl duurzaam is. Eén jaar zit er nu bijna op. Afgelopen week vroeg een wandelgenoot me wat mijn voorlopige conclusies waren. Afgelopen jaar, zei ik, zag ik wat subsidies en sectoraal beleid in het landschap aanrichten. Waar ik liep noteerde ik de optelsom van enorme hoeveelheden maatregelen van vele overheidsinstanties die het platteland besturen. Ruimte wordt te gelde gemaakt, grootschaligheid regeert, iedereen werkt elkaar tegen. Het platteland van Groningen, Friesland, er is helemaal niets natuurlijks aan. Lovelock heeft gelijk: “Governments are aware that something could be wrong with the way we live and therefore have departments concerned with the environment. But a closer look reveals this deals mainly with roads and sewers and the planning of new towns. The natural world is acknowledged but mostly as ‘unimproved’ land suitable for wind farms, agribusiness, reservoirs and the other large-scale developments needed to service those living in the towns.” James Lovelock overleed vorig jaar op 103-jarige leeftijd. Hij liet ons achter met een duidelijke boodschap. De vraag is of we hem hebben verstaan.
Geef een reactie