Eindelijk een architectuurboek dat niet op een koffietafel past. In ‘Tabula Scripta. Rewriting Architecture 10+1 Actions’ moet door de lezer echt gelezen, gekeken en gestudeerd worden. Maar wie de moeite neemt wordt rijkelijk beloond. De redacteuren Floris Alkemade, Michiel van Iersel, Mark Minkjan en Jarrik Ouburg zijn alle verbonden geweest aan de Amsterdamse Academie van Bouwkunst. Tabula Scripta was hun langjarige studieproject, een poging om op een andere manier naar architectuur te kijken. Het boek beschrijft elf acties om architectuur principieel in de context van een complexe wereld te beschouwen waarin al zoveel gebouwd is en ontwikkeld wordt. Wat kan architectuur dan nog bijdragen? Heel veel, aldus de samenstellers, maar anders dan wat op architectuuropleidingen studenten wordt geleerd. Begin bij wat er al is. Kijk vervolgens wat je kunt elimineren, continueren, verduisteren, anders samenstellen, van functie veranderen, verdichten, kopiëren, bedekken, herzien, opnieuw beginnen en: zie af, probeer je te onthouden. Elke actie wordt met een instructie toegelicht en verhelderd door associaties, illustere voorbeelden, eigen werk, interviews met kunstenaars, afstudeerprojecten. Inspiratie wordt gehaald uit de biologie, mode, kunst en psychiatrie. Dat maakt Tabula Scripta tot een uitzonderlijk rijk boek. Wie zich in alle 10+ 1 acties verdiept begint ‘het moeras van de bestaande fysieke omgeving’ te waarderen.
Het gevolg van deze andere manier van kijken is dat men na lezing bovenal bescheiden wordt. Bescheidenheid is trouwens wat alle stadsontwikkelaars zou sieren. En er wordt door architecten eindelijk weer aansluiting gezocht bij de grote sociale en ecologische kwesties. Dat was hard nodig. Zoals Jarrik Ouburg terecht schrijft: “The social position of architects remains precarious it they react too eagerly to an economy-driven demand and act less on behalf of the general and cultural interest.” Te lang hebben architecten zich als hoofdzakelijk op winst beluste ondernemers opgesteld, hangend naar internationale roem en eer, op jacht naar lucratieve opdrachten in Azië, daarbij geholpen door stimuleringsfondsen en Nederlandse ambassades. Maar het is geen gemakkelijke weg die de redacteuren van Tabula Scripta hebben uitgestippeld; hij vraagt betrokkenheid, creativiteit, een brede blik en bijzondere intelligentie. Actie elf is wat dat betreft sprekend: “How can we preserve or reveal qualities by refusing to act?” Door af te zien van bouwen zou de architect het moeilijkste en pijnlijkste doen wat voor hem denkbaar is. Maar in de meeste gevallen zou het zegenrijk zijn. Niet-materialistische waarden zouden weer een kans krijgen. “If the act of building creates desires, the lack of any could liberate us.”
Geef een reactie