Pages
Stay In Touch
More
© 2013 Free State of Amsterdam
Gelezen in Agora nr. 4 2016:
Leuk artikel van Dieter Bruggeman in Agora, magazine voor sociaalruimtelijke vraagstukken, nummer 4. Het themanummer – ‘Overal stad’ - is gewijd aan de quasi-stedelijkheid in zowel Nederland als België. Vooral Vlaanderen en Brabant komen aan bod. Bruggeman, die studeert aan de vakgroep architectuur en stedenbouw van de Universiteit Gent, beschrijft in zijn bijdrage de politieke logica achter de Belgische diffuse verstedelijking. Die gaat terug op drie hoekstenen: nationaal mobiliteitsbeleid, het dogma van privaat woningbezit en de autonomie van gemeenten. Die laatste paste in een poging van de Belgische staat om de macht van de steden te breken, bovendien hield ze rekening met de Belgische elite die beducht was voor een al te ver doorgevoerde centralisatie. Het industrialiserende België zwakte hiermee de vlucht van het platteland naar de industriestad danig af. Typisch stedelijke voorzieningen als water, energie, cultuur, onderwijs, gezondheidszorg werden structureel ingebed in een bewust gestuurde, dominante plattelandsontwikkeling.
Als voorbeeld geeft Bruggeman de aanleg van elektriciteit in Overmere, een agrarische gemeente tussen Gent, Dendermonde, Lokeren en Aalst, rond 1900. De stroomvoorziening was hier een lokaal initiatief en bleef lang beperkt tot het gemeentelijke grondgebied. Hetzelfde gebeurde in andere dorpen. Terwijl België op die manier ‘vol gespreid’ raakte, schaalde de Belgische elektriciteitsproductie en –distributie steeds verder op, wat culmineerde in het de facto monopolie van Electrabel in 1990. Het uiteindelijke systeem, aldus Bruggeman, was de resultante van een beleid dat investeren in de stad uit de weg wilde gaan. Achteraf blijkt het fragiel. Diezelfde kwetsbaarheid geldt voor de Belgische water-, cultuur-, onderwijs-, gezondheidszorg- en verkeerssystemen. Alle zijn vanuit het platteland ontwikkeld. Bruggeman: “Stedelijke meerwaarde, de keuzes en kansen die ontstaan door de dense diversiteit van de stad, werd hierdoor echter ook niet gecreëerd. Integendeel, België verstedelijkt gespreid, zowel in tijd als in ruimte, en gaf zo vorm aan een bijna eindeloze sub-urbane leefwereld voor de nevelstadbewoner.” Wat te doen? Onbeperkt blijven teren op de verspreid aanwezige capaciteiten acht Bruggeman onverstandig. Verstedelijkingsprocessen moeten krachtiger worden gestuurd. Anders gezegd, ook België moet eindelijk grote steden gaan bouwen.
Read on Tristatecity.com:
Imagine: ‘The Battle of the Cities’. The Dutch employers organisation VNO-NCW and the real estate developer CBRE think there is a battle going on in this world. They wanna be winners. Mr. Peter Savelberg, a Dutch consultant, proposes a city of 30 million inhabitants. VNO NCW and CBRE decided to sponsor him. His TristateCity covers the whole of the Netherlands, the Rhine-Ruhr Area and Belgium. He even made a map of his transnational conurbation, its size even bigger than Jean Gottmann’s Megalopolis of 1962. Mr. Savelberg, who is a professional in real estate and marketing, thinks it’s gonna be the most powerful urban power center of the world. Yes, we’re going to beat the Chinese! We need transport corridors that are connecting all three rings of rather small-size cities. The so-called Randstad is just the inner ring. A second ring connects Middelburg, Goes, Tilburg, Breda, Eindhoven, Zwolle, Leeuwarden; a third ring binds Ostende, Ghent, Brussels, Maastricht, Aachen, Cologne, Duisburg, Enschede, Groningen together – this last ring is even wider than the outer ring of Greater-Beijing or the MKAD of Greater-Moscow. The outer ring is shrinking, the future of the middle ring is fishy, even parts of the Randstad are suffering a Rust Belt condition. Mr. Savelberg’s scheme reminded me of a diagram and an old idea: in 1898 the British inventor Ebenezer Howard thought a diagram like this would make sense. He was wrong. The Soviets tried. It only generated congestion.
The problem with Mr. Savelberg’s TristateCity is its scale too, of course. It’s simply too grand, too megalomanic, too much out of control, lacking any decent governance. The whole idea is also not liveable and sustainable, and worse, what it lacks are agglomeration economies. You remember the corridors-discussion of the nineties? See the result. The future Mr. Savelberg and his powerful sponsors seem to propose looks almost like Soviet or Fascist style planning of the twentieth century. On the website of Tristate City, the organisations that support Mr. Savelberg refer to the Pearl River Delta, a conurbation of 60 million inhabitants. So that is their adversary. Are they aware of the fact that Chinese planning schemes on this huge scale have a communist background? I doubt it. And do they see the difference between Pearl River delta and the Tristate City?: one is full of peasant-immigrants and growing very fast, while the other is ageing and shrinking. Mr. Hans de Boer, president of the Dutch employers organisation, thinks it is just a great way to present the Netherlands to the world. Is it? I think it is ingenious. As a planner I even feel embarrassed. No, we should be very worried.
Mr. Savelberg commented:
“Jammer dat u niet even contact heeft opgenomen/zich echt ordentelijk heeft verdiept in ons MARKETING-model; het gaat hier natuurlijk geenszins om een ruimtelijk ontwikkel model; laat staan om een ruimtelijke ambitie.
Op dit moment wonen er al lang 30 miljoen mensen in dit gebied en dat zal ook niet hard groeien. Ook nemen wij de Pearl River Delta absoluut NIET als voorbeeld voor onze Lage Landen. In tegendeel, wij stipuleren juist dat ons organisch gegroeide model van netwerk van kleine steden op vele fronten als voorbeeld kan dienen voor alles wat er nu mis gaat bij de onbeheerste urbanisatie in o.a. China.
Wel geven wij een antwoord op de huidige inefficiente en gefragmenteerde citymarketing van vele kleine steden en hun bestuurders. Dat wordt overigens door velen op prijs gesteld (ook in de academische wereld).”
Read in Het Parool of 3 October 2015:
He was the last speaker at the conference last week, in the House of Lords (Eerste Kamer) in The Hague, just after me. The journalist who interviewed him was in the audience. Jonathan Holslag (1981) is professor at the Free University of Brussels, he’s an expert in China. Like all the speakers that day he focused on the future of the Netherlands. His theme: geopolitics. He was very pessimistic, I remember. Two days later I read the interview with him in Het Parool, a Dutch newspaper. Pessimistic too. What I didn’t know is that he had just published a book on the future of Flanders, Belgium. In ‘Vlaanderen 2055’ he presented his dream of future Flanders. When I met him in The Hague we discussed his view on cities. According to him, megacities are horrible inventions, inhuman, not sustainable. He had read my blog, he told me. He wanted to discuss with me why the hell I wanted to double the size of Amsterdam. He simply could not understand. But interesting though it was. What did he say in the interview? “The only possibility is to return to a society where we can improve ourselves en live together on a human scale.”
Is his view utopian, romantic? Holslag: “I think we feel better in communities that are small, where buildings are not too big. There is a big risk that cosmopolitan people project their wishes and ideas on the rest of the population.” So yes, Holslag is romantic, anti-urban, like most European thinkers through history. But what he stands for is also unrealistic, simply not true. Holslag: “Innovation and scientific breakthroughs mostly come from university-cities that have no more than een few hundred thousand inhabitants. Campusses of Google and others look like villages, not megacities.” Nonsense of course. That holds only if your focus is narrow. Holslag is a European romantic, living in one of the most unsustainable economies of the world. Why? Because Belgium is one of the least densily built, one of the most suburbanised, oil-consuming countries, the country is a horrible scenario come true. Like the Netherlands, Belgium would better build a megacity now.
reacties