Pages
Stay In Touch
More
© 2013 Free State of Amsterdam
Gelezen in ‘Groei en krimp’ (2016) van De Groot, Marlet, Teulings en Vermeulen:
Bron: Groei en krimp/Het Parool
Coen Teulings is mijn een na laatste gast in de nieuwe reeks Amsterdamlezingen die alle gaan over de toekomst. Teulings is econoom en universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht. In het verleden was hij directeur van het Centraal Planbureau, het CPB. In die laatste hoedanigheid schreef hij, samen met Henri de Groot, Gerard Marlet en Wouter Vermeulen, de publicatie ‘Stad en land’ (2010). Daarin vroegen de auteurs zich af hoe het toch komt dat mensen sinds eind jaren tachtig weer massaal naar steden trekken. En waarom is de ene stad populairder dan de andere? Steden worden steeds meer consumptiesteden in plaats van productiesteden. De rol van voorzieningen, ontdekten zij, is cruciaal en drukt zich uit in hogere grondprijzen, maar ook in hogere lonen. De grondprijzen van sommige steden stijgen sterk, vooral die van Amsterdam. Prijsverschillen zijn de afgelopen twintig jaar meer dan verdubbeld. Amsterdam is zowel productie- als consumptiestad. De prijs van de grond in het centrum van Amsterdam is inmiddels tweehonderd maal hoger dan in Oost-Groningen. Anders gezegd, door het maatschappelijk gewenste pakket publieke voorzieningen aan te bieden kan een stad mensen aan zich binden en de grondwaarde doen stijgen. Dat is wat Amsterdam zo goed doet en waarom ze door andere steden wordt benijd.
Twee jaar geleden publiceerden dezelfde auteurs een tweede studie, met als titel ‘Groei en krimp’ (2016). Daarin vroegen zij zich af waar we in Nederland zouden moeten bouwen en waar vooral niet. Die publicatie kreeg, ten onrechte, veel minder aandacht in de pers dan de eerste. Toch liggen beide in elkaars verlengde. Ik citeer: “Het proces van groei en krimp is een nieuwe fase ingegaan: een fase die gepaard zal gaan met scherpere tegenstellingen in regionale ontwikkeling.” Volgens de auteurs is er maar één optie voor de overheid: ‘go with the flow.’ “Bouw daar waar er vraag naar is.” Daartoe berekenden ze de marktwaarde van alle opstallen in heel Nederland. Is die marktwaarde hoger dan de bouwkosten, dan is het verstandig om te bouwen, anders niet. Met behulp van meer dan één miljoen huizentransacties over de afgelopen twintig jaar berekenden ze de meerwaarde tot op postcodeniveau. En wat bleek? Ongeveer de helft van alle woningen in Nederland is op de juiste plek gebouwd. De andere helft niet. Daarmee zijn veel kosten gemaakt, die nooit meer zullen worden terugverdiend. En veel woningen blijken in een veel lagere dichtheid te zijn gebouwd dan economisch gerechtvaardigd. De belangen van projectontwikkelaars, concluderen zij, lopen niet parallel met de economische belangen. Waar zou je in en rond Amsterdam moeten bouwen en in welke dichtheid? Teulings in Het Parool van 5 maart 2017: overal rond Amsterdam, maar niet in Almere. Op maandag 26 maart 2018 spreekt Teulings zijn Amsterdamlezing.
Gelezen in ‘Monolith Controversies’ (2014):
Via Mrs. Silvia Gutiérrez’s apartment kwamen we het paviljoen van Chili binnen. Pas later begrepen we dat dit al te menselijke element op de Architectuur Biënnale van Venetië 2014 bedoeld was als proloog op een uiterst boeiend verhaal over een betonnen standaard element, zoals geproduceerd door de KPD fabriek in Quilpué, Chili. De fabriek was door de Sovjets cadeau gedaan aan president Salvador Allende in 1972, bedoeld om de woningnood in het land op radicaal-industriële wijze te lenigen. Het eerste neutrale element, door Allende destijds persoonlijk ondertekend, was na opening van de fabriek trots bij de ingang geplaatst. Niet lang daarna echter viel het socialistische regime en kwam de fabriek in handen van de junta van generaals rond Pinochet die de coup hadden gepleegd. De handtekening hadden deze prompt uit het beton verwijderd, in het gestanste venster een Mariabeeld geplaatst. Later raakte het zoek. Nu stond het technische ding in Venetië, in het arsenaal, als historische getuige van het Modernisme.
Het industriële bouwsysteem van de neutrale betonelementen was in 1931 in Frankrijk ontwikkeld, in de jaren vijftig door de Sovjets gekopieerd, jaren zestig naar Cuba verscheept, om begin ’70 in het Chili van Allende te arriveren. De Rus Boris Groys, die zijn jeugd doorbracht in deze ‘Plattenbau’, beschrijft het fraai in zijn bijdrage aan de catalogus bij de tentoonstelling. Over de architecten die het systeem ontwikkelden noteerde hij: "They conceived the individual apartments as free moving units that could be combined and recombined to build temporary, shifting, changing housing agglomerations – instead of traditional housing." De woningen refereerden bewust aan de ‘flying cities’ van Kazimir Malevich: "The radical break with the historical past was understood as the beginning of travel that had no end." Anders gezegd, met het neutrale industriële bouwsysteem zetten de troonopvolgers van Stalin zich bewust af tegen hun boze voorganger, die steeds pompeuze neoclassicistische architectuur had verordonneerd. Voortaan was iedereen gelijk, sober, onbelast door het verleden, ieders behoefte bevredigd. Refereren aan de avantgarde mocht weer. In deze tijd waarin we diversiteit en individuele expressie vieren als het grootste goed een onbegrijpelijke esthetiek. Groys: "There can be no doubt about it: every utopian, radical taste is a taste for the ascetic, uniform, monotonous, gray and boring."
reacties