Gelezen in Het Parool van 10 oktober 2014:
Niet alleen Hongkong, ook Londen wil meer zeggenschap over haar eigen toekomst. Ik las het in Het Parool van 10 oktober jongstleden. Daarin werd gemeld dat burgemeester Johnson grotere autonomie voor zijn stad had bepleit. Het gaat hem om grotere zeggenschap over de belastinginkomsten. Op dit moment kan Londen, met tien miljoen inwoners, slechts 7 procent van de totale belastinginkomsten zelf besteden (voor Amsterdam is dit vergelijkbaar). Over de rest beslist het Britse parlement. “De gemeente Londen is in de huidige vorm niets meer dan een tussenstation van de centrale overheid.” Lokale democratie vereist invloed op de publieke middelen. Dat is nu niet het geval. Ook in vergelijking met andere wereldsteden heeft Londen weinig greep op zijn middelen. De grootstedelijke problemen wil het graag zelf oplossen, maar voor alles moet het de hand ophouden bij de regering. Stephen Syrett, hoogleraar aan Middlesex University, is het met de burgemeester eens. Maar, voegt hij eraan toe, “dat geldt ook voor Manchester, Leeds en de andere grote steden. De Britse overheid is erg gecentraliseerd. Dat is niet goed.”
In The Guardian stond diezelfde avond een artikel van de Brits-Amerikaanse socioloog Richard Sennett. Boodschap: “Our urban leaders’ belief in autonomy as the ultimate goal must be unset.” Als we de mondiale problemen als klimaatverandering willen oplossen helpt het denken over autonomie niet erg, stelde Sennett in ‘Why climate change should signal the end of the city-state’ (9 oktober 2014). “I’m not a gloomy pessimist, but I think the seductive idea of a place controlling its own fortunes is out of date.” We moeten, schreef hij, veel meer denken in termen van open systemen. Genetwerkte metropolen zijn een beter, complexer platform voor ons noodzakelijke denken en handelen. De stadstaat komt echt niet meer terug. “The urban challenge we face is how to live more openly, in the sense of adknowledging and coping with disorder.” Sennett heeft gelijk, maar Johnson denkt ook heus niet dat hij de problemen allemaal zelf kan oplossen. Die zijn, zeker in het geval van Londen, gewoon te groot en te complex. Maar het begint wel met meer speelruimte van onderop, dicht bij de realiteit. Alle steden gezamenlijk kunnen de wereld redden. Mits ze er door hun regeringen toe in staat worden gesteld.
Gelezen in NRC Handelsblad van 10 september 2010:
Sluis is krimpgemeente. Om de krimp te bestrijden is door de provincie Zeeland voor het gebied achter de kust bij Breskens en Groede een plan bedacht. Daar moet grootschalige nieuwe natuur komen. Een deel van het voormalige Zwin zal onder water worden gezet en met zout water worden ingelaten. De natuur moet toeristen trekken. Het bedrijf Molencaten gaat voor tientallen miljoenen euro’s investeren in een vakantiepark met onder meer een duincamping, vierhonderd vakantiehuisjes en een hotel. Tenminste dat zegt het. De totale investeringen belopen een bedrag van 200 miljoen. De bevolking is tegen, de provincie drukt door.
Waar doet het reusachtige plan me ook alweer aan denken? Het Wieringerrandmeer in de Kop van Noord-Holland? Was dat ook niet om de krimp te bestrijden? Kosten: 370 miljoen euro. Initiatiefnemer: provincie Noord-Holland. Is afgeblazen. Bleek te duur. Of De Blauwe Stad. Ook om de krimp te bestrijden. Kosten: 785 miljoen euro. Initiatiefnemer: de provincie Groningen. Ook afgeblazen. Werkte niet. De Groene Compagnie? Om de krimp te bestrijden. Kosten: nog onbekend. Initiatiefnemer: de provincie Groningen. Verkeert nog in de initiatieffase. De verplaatsing van de Noorder Dierenpark van Emmen. Om de krimp te bestrijden. Kosten: bijna 500 miljoen euro. Initiatiefnemer: de provincie Drenthe. Nog niet afgeblazen. Wat zal ik ervan zeggen? De krimp komt eraan, de lokale economie stokt. Alle programma’s mikken op toerisme. Overal wordt het landschap omgeschoffeld. Op een ongekende schaal. En uitgerekend nu worden ruimtelijke ordening, economisch beleid, natuur- en waterbeleid door de nieuwe regering gedecentraliseerd. Naar de provincies. Leuk voor de Eo Wijersstichting. Goed voor de ingenieursbureaus. Jammer voor de boeren. Heftig voor het landschap. Ongetwijfeld goedbedoeld, maar zonde van het geld.
Gelezen in ‘Paris et le déser francais’ (1947) van Jane-Francois Gravier:
Volgende week is er een ambtswoninggesprek aan de Herengracht met een klein maar bont gezelschap over stedelijkheid en het belang van grote steden voor ons kleine land. Initiatiefnemer is de wethouder van kunst, cultuur en sport, Carolien Gehrels. Ik bereid me terdege voor. In de boekenkast vind ik een boek dat ik eind jaren zeventig aan de Universiteit van Groningen moest lezen en sindsdien niet meer heb aangeraakt. Het is van de Franse geograaf Jean-Francois Gravier. Het gaat over de moloch Parijs en het arme Franse platteland. Zo werd je in het noorden van het land al vroeg geïndoctrineerd. Op internet vind ik een terugblik uit Le Monde waarin het boek wordt aangeduid als ‘de bijbel van de decentralisatie’: "Dans un domaine qui n’est pas vraiment une pépinière de best-sellers, le livre de Jean-François Gravier Paris et le désert français a eu une carrière hors du commun. Plus qu’une référence, il reste un témoignage, un symbole : celui de la révolte contre une France déséquilibrée, entre une région-capitale écrasante, où tout se passe, et une province belle endormie qui suscite l’ennui et fait fuir les talents vers la Ville Lumière. Lorsque le jeune géographe (né en 1915, il a alors 32 ans) publie en 1947, aux éditions du Portulan, il n’imagine pas que son essai (tiré à 3 000 exemplaires) puisse inspirer au général de Gaulle l’aménagement du territoire à la française et devenir la bible de la décentralisation."
Even slaat te twijfel toe. Is metropoolvorming een verwerpelijk neoliberaal gedachtegoed waarbij de rest van het land wordt leeggetrokken en er grote onevenwichtigheden groeien tussen centrum en periferie? Of is het een goede ontwikkeling en hebben we dan ten slotte de angst voor de grote stad van ons afgeschud? Hoeveel ongelijkheid staan we toe? En ook, heeft de naoorlogse decentralisatiepolitiek niet iets verschrikkelijks opgeleverd? Overal wordt gebouwd. Het fileleed is niet te overzien, het hele land verrommelt. Straks maakt de demografische krimp alsnog een einde aan dat gespreide veld van ruimtelijke ontwikkelingen
reacties