Pages
Stay In Touch
More
© 2013 Free State of Amsterdam
Gelezen in ‘Wij eisen geluk’ (1997) van D.H. Frieling:
Naar aanleiding van mijn intreerede (http://bit.ly/UVADMe) ontving ik een exemplaar van ‘Wij eisen geluk’ van Dirk Frieling. Het betreft een interview van Maarten Kloos met de stedenbouwkundige Frieling over de Bijlmermeer. Het boekwerkje kwam over de post, juist op de dag dat bekend werd dat de Floriade 2022 niet in de Bijlmer zal worden gehouden, maar in Almere. Het interview blijkt helemaal te zijn uitgeschreven, er lijkt geen woord van zijn verhaal verloren te zijn gegaan. De spreektaal maakt dat je als het ware gedwongen wordt in de huid van Frieling te kruipen, die voorzitter was van de stuurgroep vernieuwing Bijlmermeer en die begin april 2011 kwam te overlijden. Een sterk verkorte versie verscheen destijds in het tijdschrift Archis, in een nummer dat geheel was gewijd aan de Bijlmermeer.
Frieling blijkt in het interview nog altijd een liefhebber te zijn geweest van de Bijlmer. Hij zegt ook niet te begrijpen waarom de Bijlmer helemaal moest worden afgebroken. Hij vond de wijk juist het voorbeeld van ‘een vrijere stad’. Waarom men de Bijlmer mislukt vond, is volgens hem dat men de beheerconsequenties niet heeft willen trekken, zowel technisch en verkeerskundig als sociaal en economisch. “Er is maatschappelijk-bestuurlijk geen vorm gevonden voor het technische concept en tot op de dag van vandaag heeft men dat ook niet gewild en is men daar ook niet in geïnteresseerd.” Tijdens het lezen valt mijn oog op een bijzondere passage. Die gaat over de bouw van de Bijlmer, die niet toevallig samenvalt met de bouw van het nabije Almere. Frieling: “Als je Almere en de Bijlmer vergelijkt, dan kan je zeggen nou ja waarom is er met Almere geen probleem en met de Bijlmer wel.” Die vraag stemt tot nadenken. (foto Tim Freh)
Gelezen in Nieuw Nederland 2050 (1987):
Dirk Frieling is niet meer. Donderdagavond kregen we een SMS-je van de altijd goed geïnformeerde Jaap Modder, die ons het droeve nieuws meldde. We zaten in een taxi in Londen, op weg naar ons eetadres. In Londen bezochten we de in aanbouw zijnde Olympische Spelen, gereed voorjaar 2012. We waren op dat moment juist in een roes. Nu vielen we ineens stil. Die avond zouden we dineren met een spin-in-het-web, een hele bijzonder dame. We zouden het hebben over metropoolvorming en wat de OS daarin zullen betekenen. Londen telt op dit moment ruim acht miljoen inwoners. Het is een uiterst competitieve, hectische metropool – een estuarium-metropool zogezegd, een unieke negentiende eeuwse wereldstad die aanvankelijk moeizaam tot nieuw leven is gewekt, maar die nu door grote ijver van velen heel snel groeit. De Olympische Spelen gebruikt de stad om – geloof het of niet – weer in zichzelf te geloven en ook praktisch om stevig ruimtelijk te verdichten. Aan de verlopen oostkant van de metropool moeten in korte tijd veel, heel veel mensen gaan wonen en werken. De Olympische Spelen ziet men als een krachtig vehikel om daartoe de investeringen aan te trekken.
Frielings grootste daad was Het Metropolitane Debat. Hij startte het debat omstreeks 1995. Heel voorzichtig begon hij toen het gesprek over metropoolvorming in de Hollandse delta. Hij kende zijn pappenheimers. In 1987 omschreef hij de Nederlanders als voorzichtige burgers, nuchtere mensen, “zonder aanvechting tot groots en meeslepend leven.” Praktische mensen ook, uiterst spaarzaam. Maar wel in goeden doen, want juist door hun spaarzaamheid waren ze op het eind van de twintigste eeuw welvarend geworden, goed doorvoed en dik tevreden. En aangezien de Nederlandse bevolking nauwelijks meer groeit en de economische groei ook op termijn bescheiden zal zijn, namen zulke spaarzame burgers geen initiatieven meer. Aldus Frieling in 1987. Zeker, Frieling zelf – in Nederlands-Indië geboren – wàs een Nederlander, maar wat je ook van hem zeggen kon, voorzichtig, praktisch, nuchter, spaarzaam en initiatiefloos was hij niet. Hij zat juist boordevol initiatief. Net als zijn leermeester Cornelis van Eesteren zag hij de situatie in dit nuchtere land onder ogen en aanvaardde hij voluit de Nederlandse praktijk. Geen vlucht naar het buitenland voor hem, geen innerlijk verzet. Frieling begon het gesprek over metropoolvorming in de drassige delta, maar wist dat Nederlanders er niets van moeten hebben. Geen Olympische Spelen in dit kleine landje. Geen Londen hier, geen Moskou, geen Parijs, allemaal veel te groots en meeslepend. Hoe zal ik het zeggen? Nederland was voor de grote Dirk Frieling eigenlijk veel te klein.
reacties