Iconisch

On 6 mei 2015, in infrastructuur, ruimtelijke ordening, by Zef Hemel

Gezien in Nederland op 21 april 2015: 

Een dagreis in april voerde me per trein van Amsterdam-Zuid naar Den Haag CS, daarna door naar Arnhem. Daar wachtte een excursie, een diner en een tweede vergadering. ‘s Avonds met de trein terug naar Amsterdam-Zuid. De zon scheen, het was aangenaam weer, uitstekend reisweer zelfs. Wat me die zonnige dag achteraf het meeste bijbleef: de NS-stations. Dat van Amsterdam-Zuid is druk, zeer druk, maar het station zelf is schamel, op het versletene af. Vier langgerekte perrons met houten luifeltjes, een nauwe passage en verder niets. Opnieuw worden hier extra sporen bijgebouwd vanwege de komst van de Hanzelijn en de NoordZuidlijn, dus het wordt nog drukker en voller, maar het armetierige stationnetje, nog stammend uit 1975 toen de Schiphollijn een voorlopig einde vond in de leegte van Amsterdam-Zuid, verbetert voorlopig niet. Welkom op de Amsterdamse Zuidas, het internationale zakencentrum van Nederland!

Nee, dan Den Haag CS. Architectenbureau Benthem Crouwel heeft hier stevig uitgepakt. Opnieuw heeft dit kopstation in de regeringsstad een ware metamorfose ondergaan. De hal is nu groter dan ooit, het dak een architectonisch hoogstandje, nieuwe glazen gevels sieren de zijkanten, alles heeft een flinke beurt gekregen. Bouwkosten: 120 miljoen euro. En toen moest station Arnhem nog volgen. Daar is liefst tien jaar aan gewerkt. Een waanzinnig station! Ben van Berkel’s UN Studio heeft zich hier helemaal uitgeleefd, alsof een Hogesnelheidslijn naar het hart van Europa in het verschiet ligt. Druk was het er overigens niet. Niet zo gek in een stad van amper 150.000 inwoners. Kosten: 92 miljoen euro. Nu Delft (80 miljoen euro), Breda (130 miljoen euro) en Rotterdam (675 miljoen euro) nog zien. Zijn deze uitgaven werkelijk gerelateerd aan te verwachten passagiersaantallen? Nut en noodzaak lijken hier afwezig. Alles is iconisch gemaakt, lijkt afgeleid van een obsessief netwerkdenken. Wordt in al deze steden soms een Lille-effect verwacht?

Tagged with:
 

Teutoons

On 16 april 2010, in internationaal, by Zef Hemel
Gezien in Frankfurt op 15 april 2010:
 
De nieuwbouw van de Europese Centrale Bank in Frankfurt komt te staan in Osthafen, op de noordelijke oever van de rivier de Main. Daartoe heeft de EU in al zijn wijsheid besloten. Het terrein van de voormalige markthallen van de Duitse handels- en bankenstad, gebouwd eind jaren twintig van de twintigste eeuw, bevindt zich op relatief grote afstand van het zogenaamde ‘Bankenviertel’, dat zich juist ontwikkelt bij het hoofdstation aan de westkant van het centrum. Dat viertel groeit ook nog eens in westelijke richting, naar het station en het Messegelände toe. De gekozen plek is dus vreemd. Het is door de EU gekozen puur vanwege de extreme eisen rond veiligheid. Het enorme gebouw zal worden afgeschermd van de rest van de stad met een groot park en hoge hekken. Door de grote afstand zal er geen contact zijn met het centrummilieu en de andere banken. En met de aanleg van een nieuwe brug over de Main wordt bovendien een directe aansluiting verkregen op de snelweg naar het vliegveld, waardoor de stad gemakkelijk vermeden kan worden. Bedenk daarbij dat het internationale personeel van de bank naar verwachting overwegend zal worden gehuisvest in dure dorpen en stadjes als Kronberg en Falkenstein aan de voet van het Taunusgebergte in het noorden (daar heeft zich nu al de internationale school gevestigd), en het beeld is compleet. Frankfurt zelf zal er weinig van profiteren.
 
Tegelijkertijd wordt er op het vliegveld van Frankfurt, acht kilometer buiten de stad, een reusachtige zeppelin gebouwd van 660 meter lengte. Architect: JSK te Frankfurt. Dit Airrail Center met kantoren en hotels komt boven de sporen van de ICE-treinen en naast de snelweg te zweven. Afgelopen week was ik er, gewapend met helm en veiligheidsjack, in verzeild geraakt en door Christoph Nebl, projectleider, rondgeleid. Het Europese hoofdkantoor van KPMG zal er zich binnenkort vestigen. Reden: pal naast het vliegveld en bovenop een van de grootste knopen in het Europese HSL-verkeer kun je er goed en efficiënt vergaderen. De stad Frankfurt vond het niet leuk, maar werd onder druk gezet met het argument dat het bedrijf anders niet voor Frankfurt zou kiezen. Overigens, 50.000 vierkante meter kantoorvloeroppervlak moet nog aan de man worden gebracht. Woensdagavond dineerde ik met het hoofd marketing, Kerstin Hennig; ze had er geen hard hoofd in; die verhuur lukt haar wel. Ze vroeg nog wel om suggesties voor een goede naam. Mijn voorstel: Ark van Noach. (Ik win een weekend Frankfurt als ze m’n suggestie overneemt).
De vraag rijst of je als stad nu blij moet zijn met zulke Teutoonse iconen, de een in de bossen bij het vliegveld, de ander op een industrieterrein in de riviervlakte, zonder verbinding met de stad. Ik stel de vraag, maar ik waag het te betwijfelen. Overigens, in Frankfurt maakt het allemaal niet uit. Dat groeit economisch gewoon tegen de klippen op.
Tagged with: