Operatie Bypass

On 20 november 2019, in openbare ruimte, by Zef Hemel

Gelezen in ‘In Between’ (2019) van Hans Ibelings en Kirsten Hannema:

Afbeeldingsresultaat voor operatie bypass van milligen bielke

Bron: dvmb.nl

Afgelopen vrijdag ontving Donna van Milligen Bielke uit handen van burgemeester Aboutaleb de Maaskantprijs voor jonge architecten. Bij die gelegenheid verscheen ook ‘In Between’, een mooie, eenvoudige publicatie over het prille oeuvre van de Amsterdamse architecte. In het boekwerk stelt Van Milligen Bielke dat de functie van een gebouw minder belangrijk is dan de dialoog die het aangaat met de directe omgeving. Juist de afbakening van de openbare ruimte door middel van wanden geeft aan de stad structuur en karakter en biedt haar inwoners een publieke ruimte. Als voorbeeld van haar benadering kan ‘Boogie Woogie’ (2012) dienen. Hiermee studeerde ze af aan de Academie van Bouwkunst Amsterdam. Op de plaats van de Stopera ontwierp ze een alternatief stadhuis-operacomplex. Dat bestaat uit een reusachtig carré met tamelijk hoge, uniforme gevels die het hele Vlooienburg omsluit. Daarbinnen paste ze het programma, in een veelheid van blokken, licht gedraaid, als een speelse Victory Boogie Woogie rond vierkante publieke en semipublieke ruimten. Het is alsof Herman Hertzberger of een andere structuralist aan het werk is geweest. Hier meldt zich de vertegenwoordiger van een nieuwe generatie architecten die binnenstedelijke opgaven en daarbinnen nieuw te vormen openbare ruimten eindelijk weer op de voorgrond plaatst.

Dezelfde strategie paste ze toe bij ‘Operation Bypass’ (2015). Voor de tentoonstelling ‘Volksvlijt 2056’ over de toekomstige economie van Groot-Amsterdam in de OBA (2016) ontwierp ze samen met Steven Broekhof een reeks van doorbraken in de zeventiende eeuwse grachtengordel die de snel groeiende toeristenstroom moet accommoderen. De nieuwe straatwanden en verbrede bruggen tekende ze goudkleurig; de volumes steken iets uit boven de historische bebouwing. De toevoeging, schrijft ze, kan zowel de bewoners als de toeristen ten goede komen. “Operation Bypass creates new streets which will provide a better flow.” Haar ingreep is verfrissend, dapper, maar het is ook een provocatie. Voor het maken van de toekomstvisie van de Amsterdamse binnenstad dit voorjaar heb ik opnieuw met interesse naar haar ingreep gekeken. Haar bypasses zijn ook bedoeld om het Wallengebied te omzeilen. Maar net als de Stopera gaat Amsterdam de Negen Straatjes niet afbreken. Wel zou het fantastisch zijn als Van Milligen Bielke haar bijzondere ontwerpbenadering eens toepaste op het plan Berlage in Zuid, om de toeristenstroom van het Museumplein via publieke ruimten en wanden richting het nieuw te bouwen station op de Zuidas te geleiden.

Tagged with:
 

Mr. Visserplein

On 10 september 2019, in boeken, openbare ruimte, by Zef Hemel

Gelezen in ‘Building and Dwelling’ (2018) van Richard Sennett:

Afbeeldingsresultaat voor richard sennett building and dwelling agora

Zoals zo vaak in zijn boeken schakelt de Brits-Amerikaanse socioloog Richard Sennett in het vorig jaar verschenen ‘Building and Dwelling’ moeiteloos tussen de oudheid en het heden. Veel veranderd is er in zijn ogen niet. Een binnenstad is per definitie een agora. De begrippen ‘agora’, ‘pnyx’ en ‘gymnasium’ hanteert hij dan ook graag als hij komt te spreken over hoe vijf open vormen het ontwerp voor de binnenstad kunnen dynamiseren. In de binnenstad, schrijft hij, gaat het over mensenmenigten. In de agora bewegen die menigten synchroon, in de pnyx opeenvolgend. In de pnyx – het theater -verzamelen de burgers zich om naar politieke redevoeringen en voorstellingen te luisteren. Naar het ‘gymnasium’ vluchten ze voor de rust. Want in de agora is het druk en kan iedereen vrij bewegen, ook al is de ruimte met name bedoeld voor de erkende burgers van de stad in kwestie. In de antieke Griekse steden was dat niet meer dan twintig procent van de bevolking, de rest was slaaf, vrouw of vreemde. “By strolling from group to group, a person could find out what was happening in the city and discuss it.” In de open ruimte van de agora werden vrije burgers zelfs uitgenodigd om aan politiek, cultuur, nieuwsgaring en rechtspraak deel te nemen. Men liep rechtop, gezwind, en als men stilhield had men oogcontact met vreemden.

Synchrone ruimten als de agora zijn volgens Sennett veel moeilijker te ontwerpen dan opeenvolgende. Die eerste zouden vooral uitnodigend moeten zijn. Maar hoe doe je dat? Het probleem is dat wanneer er teveel stimulansen zijn, mensen gedesoriënteerd raken. Dan trekken burgers zich terug. Maar bij te weinig is er weer geen stimulans. Dus om te profiteren van voldoende stimulansen zonder de burgers te verwarren, is het zaak dat de ruimte van de agora voldoende oriëntatiepunten bevat en ook voldoende stimulansen, maar ook weer niet teveel. Het betoog deed me denken aan het Mr. Visserplein in Amsterdam. Het plein ligt dicht bij de gecombineerde Stopera, maar wordt hiervan afgesneden door het drukke IJtunneltracé. Bovenop het plein ligt een koperen deksel dat een ondergrondse speeltuin aan het oog onttrekt. Die ligt daar in een restant van een oude half afgedekte tunnel. Een wankel tramspoor voert dwars door het deksel over de holle ruimte heen. Bezoeker die het Waterlooplein verlaten en in de richting van de Plantage bewegen kijken hier doorgaans verdwaasd om zich heen en keren dan weer om richting Jodenbree en Wallen. Burgers fietsen of rijden gehaast aan het plein voorbij. Noem het desoriënterend: een verwarrend pleinachtig ensemble, af en toe opgeschrikt door het denderende geluid van een tram die over het dak van de kinderspeelplaats rolt, een stadhuisomgeving onwaardig. Bepaald géén voorbeeld van een agora.

Tagged with:
 

Extreme drukte in New York

On 11 januari 2019, in openbare ruimte, stedelijkheid, by Zef Hemel

Gelezen in The New York Times van 26 januari 2015:

 

 Afbeeldingsresultaat voor new york times square public space map

Bron: A Better Times Square

Het Wallengebied in Amsterdam is vergelijkbaar met Times Square in New York: ooit een vervallen deel van de binnenstad waar pooiers en hoertjes domineerden, nu een toeristische topattractie van wereldklasse. Sterker, beide gebieden zijn zo succesvol dat ze onder de drukte dreigen te bezwijken. De New Yorkse burgemeester Bill de Blasio zit er behoorlijk mee in zijn maag, net als zijn Amsterdamse collega. In 2014 verdrongen niet minder dan 13 miljoen mensen zich op dit kleine stukje Broadway. Ze zijn een gewillige prooi van zogenaamde straatartiesten. Het gedrang van de menigten op en rond het plein op Manhattan ter hoogte van 42nd Street trekt irritante, meestal als Elmo of Spider-Man verklede types aan die van de toeristenstroom willen profiteren. De theaters zitten stampvol. Er worden topprijzen betaald voor het vastgoed, die het niveau naderen van die van Fifth Avenue. Die exorbitante prijzen leiden er weer toe dat zelfs gerenommeerde zaken Times Square de rug toekeren. Vooral de kantoorfunctie heeft het moeilijk; medewerkers willen niet meer de straat op voor de lunch of de koffie. De hoertjes waren al vertrokken. Robert Wankel, adjunct-directeur van de Shubert Organization die 17 theaters op Broadway runt, zei het tegenover de New York Times zo: ‘We’re having a problem from our success. We spent a lot of time and effort clearing up Times Square and now it’s the place everyone wants to be.” Luidt het succes van Times Square tevens haar ondergang in?

Drie jaar geleden dreigde burgemeester De Blasio het autoverkeer terug te brengen op Broadway om zo de toeristen te verdrijven. Het leek op een wanhoopsdaad. Zijn voorganger had vijf jaar geleden het gedeelte van de straat ter hoogte van Times Square juist autovrij gemaakt om zo de openbare ruimte aantrekkelijker te maken. Er waren provisorische terrasjes gemaakt, met zitbankjes en fietspaden. Er werden zelfs boompjes neergezet. Heel lief en aardig allemaal. Maar nu blijkt dat men dit misschien beter niet had kunnen doen. Sinds 1996 verdubbelt het aantal toeristen in New York elk jaar. In 2014 waren het er 40 miljoen, drie jaar later 62,8 miljoen. Die willen allemaal naar Times Square. Het is wrang en ironisch. Al sinds de jaren ‘90 spant de lokale overheid zich in om de ooit verlopen kruising weer op te krikken. Warenhuizen kwamen aarzelend terug, het ging geleidelijk steeds beter. In 2009 was er een omslagpunt toen het gemeentebestuur besloot het gedeelte van Broadway tussen 42nd en 47nd Street autovrij te maken. Binnen de kortste tijd groeide het aantal voetgangers van 350.000 per dag naar 480.000. Vastgoedprijzen schoten omhoog. “The recent overcrowding problems of Times Square have been caused in part by the construction of the plazas,” zegt een van de eigenaren. De bewoners en eigenaren hebben zich verenigd, ze vragen het gemeentebestuur om een toekomstvisie te maken. Hun eigen plan doopten ze ‘Times Square Commons’. (http://www.abettertimessquare.org/the-plan/) Dat zeg ik. De problemen van Times Square zijn vergelijkbaar met die op de Amsterdamse Wallen.

Superblocks in opmars

On 2 juni 2018, in stedenbouw, by Zef Hemel

Gezien in Barcelona op 30 mei 2018:

Afbeeldingsresultaat voor superblocks barcelona

 

Barcelona, met 1,6 miljoen inwoners tweemaal zo groot als Amsterdam, dringt de auto effectief terug uit de stad. Uit het historische centrum met zijn nauwe straatjes is de automobiel al grotendeels verdwenen. Nu volgt de negentiende eeuwse gordel – de Eixample. De strategie gaat uit van zogenoemde ‘Superblocks’. Binnen het grid van stedenbouwkundige Cerda worden telkens negen blokken bij elkaar gevoegd en autovrij gemaakt. In totaal wordt er aan het autovrij maken van liefst negen van deze ‘Superblocks’ tegelijk gewerkt, elk in een ander tempo, in totaal gaat het om 81 blokken van de in totaal 520 blokken. Elk blok meet 113 meter bij 113 meter, de straten zijn 20 meter breed. Het is een kwestie van experimenteren en uitproberen en de bevolking raadplegen – sommige autorijders verzetten zich hevig -, maar uiteindelijk zal een groot deel van Barcelona van autoverkeer worden bevrijd. Een fijnmazig bussysteem over de hoofdaders komt ervoor in de plaats. We bezochten er afgelopen week de eerste, in de buurt van Poblenou, aan de zeekant van Avenida Diagonal. Ik bevond me in een denktank van experts uit de Nederlandse zorgsector en wonen die zich buigen over de toekomst van het zorglandschap in een vergrijzende samenleving: Archizorg. Dit was een model dat ons aansprak. Terwijl de dichtheid in elk van de blokken stevig wordt opgevoerd tot een formaat en hoogte die onze Nederlandse steden helaas niet kennen, kwamen we een uur lang bijna geen auto meer tegen. Onvoorstelbaar, maar het kan.

Van degene die ons rondleidde begreep ik dat het autovrij maken van zo’n stadsdeel gepaard gaat met verhevigde gentrificatie en snelle grondwaardestijging. Kennelijk zijn er ontzettend veel mensen die graag in de grootstad willen wonen en werken, maar die ervan afzien omdat ze het drukke autoverkeer niet verdragen. Ineens is er speelruimte voor de kinderen, worden er parken aangelegd, wandelen drommen mensen ongehinderd door de stedelijke ruimte. De stadsgeluiden zijn ook anders, veel prettiger, het autolawaai is teruggedrongen naar de achtergrond, je kunt gewoon een straat oversteken. Nog even en 7 van de 13,8 miljoen vierkante meter asfalt tussen de blokken is voor de bewoners, niet langer voor het blik. Sinds de invoering is het autoverkeer met 26 procent afgenomen, wandelen met 10 procent toegenomen, fietsen met 30 procent gegroeid, het busvervoer toegenomen met 5,5 procent. En de grondwaardestijging? Die leidt tot meer hoogbouw en verdichting, dus stelt de gemeente vooraf eisen aan de private grondeigenaren binnen elk blok: ze mogen ontwikkelen mits 10 procent sociale woningen, 10 procent nieuwe parkruimte, 10 procent extra publieke voorzieningen: scholen, winkels, zorgvoorzieningen, moeten worden toegevoegd. Ze dienen ook bij te dragen aan de herinrichting van het asfalt. Marktpartijen betalen zo mee aan de verdichting en het leefbaar maken van de stad. Ook voor ouderen is dit de oplossing. Een mooi model voor de uitbreidingsgebieden buiten de Amsterdamse ring A10. Iets voor het nieuwe gemeentebestuur?

Intensiteit gemeten

On 17 juli 2017, in stedenbouw, by Zef Hemel

Gelezen in ‘Intensities in Ten Cities’ (2013):

 

Mn’M staat voor Measuring the Non-Measurable. In 2011 vond het Mn’M Symposium plaats aan Keio University, Tokio. Wat de twintig wetenschappers uit Azië en Europa, afkomstig uit verschillende disciplines, tijdens dit symposium probeerden níet te meten was de intensiteit van steden. Volgens organisator Darko Radovic is intensiteit een van de belangrijke kwaliteiten van steden. In het geweld van de globalisering met zijn schaalvergroting en generieke stedenbouw mag deze niet verloren gaan. Maar hoe urbane intensiteit te behouden als hij niet goed te meten valt? Vandaar het onderzoek en het congres. Een van de tien steden die werden onderzocht en besproken was Tokio. Het essay van de Spanjaard Jorge Almazán over de intensiteit van metropolitane dorpen in Tokio is goed geschreven en fraai geïllustreerd. Veel mensen zien Tokio als een zeer drukke Aziatische megastad, met grote winkelcentra, complexe ondergrondse structuren, stampvolle treinen, afgeladen stations, een bijna onleefbare situatie. De enorme intensiteit kan niet alleen worden verklaard uit de enorme aantallen mensen, maar vloeit ook voort uit de unieke topologie van stedenbouwkundige elementen die samen de intensiteit van al die stromen genereren.

Veel minder bekend zijn de rustige woonbuurten die overal in Tokio op geringe loopafstand van deze intense stationsomgevingen aan te treffen zijn. Ga maar een eind lopen. Ook die kennen een hoge intensiteit. Wat deze dorpen binnen de hectiek van het immens grote Tokio zo intens maakt, heeft Almazán, die onderzoek doet en lesgeeft aan Keio University,  proberen te vangen in vijf eigenschappen. Ten eerste, zo schrijft hij, is het de krappe ruimte tussen de vrijstaande woningen die doorzichten in alle richtingen mogelijk maakt. Vaak is deze ruimte gevuld met allerlei persoonlijke bezittingen, die op het grensvlak van een eigen terrein en dat van de buren vrijelijk geplaatst zijn – de zogenoemde afuredashi (het overvloeien). Ten tweede het vele, maar bescheiden private groen rond de woningen, meestal planten en zelfs bomen in potten, weldadiger naarmate de ruimte krapper bemeten is. Drie: voorwerpen op straat die buiten de spitsuren herinneren aan menselijke activiteit: fietsen, planten, wasgoed. Vier: onduidelijke overgangen tussen publiek en privaat met ramen en deuren die je het gevoel geven dat je vanuit de huizen wordt aangekeken. Vijf: de lokale winkelstraat – de shotengai – die door elke woonbuurt getrokken is. Alles, schrijft Almazán, krijgt extra intensiteit doordat de straten van Tokio smal zijn en de gevels van de huizen direct aan de straten grenzen. Geen muren dus, ook al benemen schermen, gordijnen, houtwerk en planten je overal het directe zicht. Inderdaad, weldadig. En intens.

Tagged with:
 

Egalitair Tokio

On 26 juni 2017, in hoogbouw, wonen, by Zef Hemel

Gelezen in The Tokyo Files 2016 van Clark Parker:

 

Afgelopen woensdag presenteerde de Urban Planning Group van de Universiteit van Amsterdam zijn lopende onderzoeken aan de gemeente. Ook mijn eigen vergelijkende onderzoek naar ‘Smart Communities in Amsterdam+Tokyo’ werd met PhD’s en studenten uit de Research Master besproken. Daar kwam de vraag op of niet ook Tokio veel gated communities kent. Op mijn ontkennende antwoord werd met ongeloof gereageerd. Hoe kan een Aziatische megastad met meer dan 35 miljoen inwoners geen gated communities tellen? In The Tokyo Files geeft Clark Parker een verklaring. Tokio kent overal een relatief hoge dichtheid, alle woningbouw is sterk op metro en trein gericht, de criminaliteit in Tokio is laag, ook de inkomensongelijkheid is er gering. Niet vergeten moet worden dat Tokio uit een zeer omvangrijke middenklasse bestaat die in de naoorlogse periode vanuit het egalitaire Japanse ideaal van de ‘100 miljoen middenklasse’ werd opgekweekt. Dat ideaal kwam neer op een hecht gezinsleven, hard werken, sobere huisvesting, speeltuinen voor kinderen en voor iedereen een fiets.

De belangrijkste reden voor het ontbreken van afgeschermde woongebieden voor de rijken in Tokio schuilt in de Japanse regelgeving. In ‘Vertical Gated Communities in Tokyo’ (2007) schrijft Junko Abe-Kudo, verbonden aan Sugiyama Jogakuen University, dat het Japanse Bouwbesluit geen wegen toestaat die uitsluitend eigendom zijn van en onderhouden worden door bewoners zelf of door gemeenschappen van bewoners. Alle wegen moeten vrij toegankelijk zijn. “Therefore, at present in Japan, we do not have any American style gated communities which are physically isolated from the neighbouring area with gates, fences around estates, and roads possessed communally and privately among the residents.” Gewoon een kwestie van wetgeving dus.  Kan elke stad doen. Het resultaat is een reusachtige, zeer leefbare megastad waar mensen van allerlei slag elkaar dagelijks op straat tegenkomen. Maar waterdicht is het niet. Want wat gebeurt er op dit moment in Tokio? De wens om je als rijke af te zonderen is kennelijk zo sterk dat men de laatste tijd zijn toevlucht zoekt in hoogbouw. Het verklaart deels waarom hoogbouw aan een stevige opmars bezig is in Tokio. Hoogbouw, wel te verstaan, voor de rijken.

Tagged with:
 

Not an airport

On 9 juli 2015, in kunst, by Zef Hemel

Heard on IJburg, Amsterdam, on 8 July 2015:

 

Mrs. Ruf comes from Singen, Germany, which means she’s born close to the Swiss border. She studied in Vienna, not in Berlin. Until recently she was the director of the Kunsthalle in Zürich, now she’s the new director of the Stedelijk Museum in Amsterdam. And she bikes. Beatrix Ruf (1960) told us she bikes every day, without a helmet, from her new home in Amsterdam South to the Museumplein. She has looked for a house on IJburg, the latest extension of the city, but decided to buy one as close to the museum as possible. So now she can bike. She thinks the centre of Amsterdam is very crowded, more than the centres of Vienna, Zürich or Berlin. Lots of tourists, sure, but it also has to do with public space and the way all those people behave. The most dangerous, though, is not the anarchistic behaviour of the Amsterdam citizens, making their own rules, but the tracks of the tram. Not easy to avoid them with your bike.

It was a great introduction of Beatrix Ruf, speaking to the international audience of participants of summer school Thinking City. With a twinkling in her eyes she talked about modern art, the museum, the Museumplein, the way people use the square, the field (?), the plans she has with putting sculptures on it, the building itself, the first thing she did: making the entrance public by removing the portals. ‘It’s not an airport’. She seemed to have no particular interest in architecture, but planning and urban design fascinate her. She could not name an iconic building in Amsterdam, a particular building she likes very much. Looking from the top of the Hilton Hotel on the urban plan of Berlage, the view exites her though. She compared Zürich with Amsterdam. Both cities are rather small, but they are at the centre of an extended urban field, which make you feel you are living in an urban environment somehow. Also the openness to the world, the international, cosmopolitan atmosphere is what strikes her in both cities. What is unique in the Stedelijk case, she told us, is the way the citizens of Amsterdam feel like they’re owning the museum. It is THEIR museum. Everything that happens in the Stedelijk is controversial, worth a battle. She likes that very, very much. Great observation.

Tagged with:
 

Omgekeerde participatie

On 27 juni 2014, in Geen categorie, by Zef Hemel

Gehoord in Amsterdam Nieuw-West op 27 juni 2014:

De vijftig studenten planologie (einde tweede jaars bachelor) van de Universiteit van Amsterdam waren het erover eens: Amsterdam Nieuw-West is veel leuker en diverser dan ze hadden gedacht. Eigenlijk vonden de studenten dat de economische crisis veel goeds had gedaan in het enorme stedelijke gebied rond de Sloterplas – “die enorme plak woningbouw” –, een gebied dat aanvankelijk zwaar was gedomineerd door woningbouwverenigingen, maar nu burgerinitiatieven toeliet, vooral van zittende bewoners. In negen groepen hadden de studenten gedurende een maand in een atelier even zovele sociaal-ruimtelijke vraagstukken bestudeerd, variërend van zelfbouw, gebrekkige waterkwaliteit, leegstaande kantoren, kwijnende winkelgebieden, ouderenhuisvesting, lastig te herbestemmen monumentale kerkgebouwen, niet gesloopte woningbouwprojecten en aanbodgerichte smart-grid programma’s. Hun analyse: de problemen zijn er wel, maar het heeft geen zin ze als zodanig te behandelen. Er zijn voldoende kansen. Hun groepswerk loog er ook niet om. Beter is om positief te zijn en de beweging van onderop te faciliteren. De gemeente vonden ze ‘een gereserveerde facilitator’. Waarom de bewoners niet gewoon helpen en stimuleren?

De door de uit vakmensen van het stadsdeel bestaande jury waardeerde de groep studenten die aan de Wildemanbuurt hadden gewerkt het meest. Hun werk aan deze woonbuurt in Osdorp, achter de Sloterplas, die volgens de plannen van de gemeente en de woningcorporaties eigenlijk had moeten worden gesloopt maar die als gevolg van de crisis was gespaard gebleven, beschreven ze in een spannende, persoonlijke zoektocht. Via Garage Notweg, vertelden ze, waren ze in contact gekomen met bewonersgroepen die graag het heft in eigen handen hadden willen nemen en de openbare ruimte liefst hadden willen helpen inrichten en beheren, maar die letterlijk door hekwerken daarvan waren afgehouden. Hoe corporaties en gemeente over de bewoners dachten, illustreerden ze aan de hand van een foto van een metalen toegangshek dat als een erfafscheiding diende en dat door een van corporatie was aangebracht in de kennelijke verwachting dat de bewoners haar zouden voltooien met een heg of schutting. De studenten vonden het te gek voor woorden en pleitten van de weeromstuit voor ‘omgekeerde participatie’: bewoners nemen het voortouw en de gemeente mag ze misschien helpen. Hun boude voorstel om inspraakavonden te vervangen door ‘uitspraakavonden’ trof doel. Alle aanwezigen waren door hun betoog geroerd, de vertegenwoordigers van het stadsdeel niet uitgezonderd.

Tagged with:
 

Placemaking

On 19 juni 2014, in openbare ruimte, by Zef Hemel

Gehoord op 18 juni 2013 in Amsterdam:

Fred Kent was in Amsterdam. Ik ontmoette hem in Bodega Keijzer, Van Baerlestraat. Twee dagen lang leidde de New Yorker een workshop op het Museumplein, Amsterdam. De bedenker van placemaking-strategieën probeerde met betrokkenen het Museumplein tot leven te wekken, omwonenden te betrekken, activiteiten op gang te brengen, net zoals hij ooit Bryant Park op Manhattan, New York, tot leven heeft gewekt. Want placemaking is ontwerpen van de openbare ruimte samen met gebruikers. Kent’s presentatie gisterochtend was erg goed, nee indrukwekkend. We moeten onze openbare ruimte heel anders inrichten, zei hij, we moeten haar niet meer ontwerpen, maar programmeren en activeren. Omwonenden, voegde hij eraan toe, hebben geweldige ideeën, dus gebruik ze, werk ermee. Het gaat sneller, is goedkoper, werkt lichter. De programmering van de openbare ruimte, zei hij, is belangrijker dan de vorm. De benadering die Kent volgt dient vele doelen, is holistisch, stimulerend, duurzaam, sociaal, open. ‘Placemaking’ maakt mensen blij, ze vormen gemeenschappen, tonen zich actief, zijn betrokken.

We spraken met name over Parijs, over oud-burgemeester Delanoë en de veranderingen die hij in het stadsbeeld heeft gebracht. Hij had het allemaal al vroeg begrepen. Met ‘Paris Plage’ had hij de wegen langs de Seine verkeersvrij gemaakt, waardoor mensen zich de openbare ruimte weer konden toe-eigenen; hierdoor werden wandelen en fietsen opnieuw geïntroduceerd in de binnenstad. Het resultaat is dat de Dienst Infrastructuur van de gemeente Parijs nu het wandelen heeft omarmd, de snelheden op de autowegen omlaag heeft gebracht, tientallen kruisingen als ‘shared space’ heeft aangemerkt. Kent toonde zich hierover erg enthousiast. Er is geen weg meer terug, zei hij, steden die dit niet begrijpen zullen achterblijven. Stockholm dan, vroeg iemand? Die stad loopt toch voorop? Stockholm, repliceerde hij, is nog lang niet zover, want hoewel de stad zich afficheert als ‘walkable city’ tonen de ambtenaren zich er nog steeds arrogant, betweterig. ‘Place Making’ is nu eenmaal radicaal: alle principes worden erdoor omgedraaid. De stad – de stedelijke ruimte – is van de mensen, niet van het verkeer, de ambtenaren, de ontwerpers of de politie. Hij knikte me toe: “Does this make sense to you?”

Tagged with:
 

Street life

On 30 januari 2014, in openbare ruimte, technologie, by Zef Hemel

Gelezen in The New York Times van 17 januari 2014:

Keith Hampton, verbonden aan Rutgers University, had een briljant idee. Hij besloot de publieke ruimtes die de socioloog William Whyte in 1975 met zijn filmische ‘Street Life Project’ op slag wereldberoemd hadden gemaakt opnieuw te filmen. Dat meldde laatst The New York Times. Hampton ging terug naar plekken als Briant Park, direct achter de New York Public Library, maar ook naar pleinen en straten in Los Angeles, Philadelphia en Boston. Whyte had hier destijds met een super-8 camera vanaf een hoog standpunt de mensen op straat gefilmd. Zijn camera werkte met een digitale klok: elke 10 seconde volgde een filmshot. Zo was Whyte in staat geweest het gedrag van mensen in de publieke ruimte in New York en andere Amerikaanse steden gedurende de dag vast te leggen en wetenschappelijk te observeren. Van zijn ‘The Social Life of Small Urban Spaces’ (1980) heb ik nog altijd een exemplaar. Hampton deed het opnieuw. Hij wilde weten of in de kleine veertig jaar die sindsdien verstreken het gedrag van mensen in diezelfde openbare ruimte ook is veranderd. Dat blijkt inderdaad het geval.

Hampton meende dat stedelingen in 2013 eenzamer zouden zijn dan in 1975, meer in zichzelf gekeerd, druk in de weer met hun mobieltjes, ear phones en laptops. Dat bleek niet het geval. Gemiddeld slechts 3 procent van de wandelaars stond te bellen, te gamen of te mailen op straat; de meesten leken dit te doen in afwachting van de komst van iemand met wie ze een afspraak hadden. Het sociale verkeer op straat bleek juist veel intenser, wat Hampton deels verklaart uit de mobiele technologie die meer ontmoetingen in de publieke ruimte lijkt uit te lokken. “Technology is not driving us apart.” Technologie verbindt juist mensen. Opvallend was ook de toegenomen drukte op straat in het algemeen, op alle plekken die Hampton opnieuw had onderzocht. En het meest verrassende was wel dat vooral het aandeel vrouwen in de publieke ruimte sterk was toegenomen. Vrouwen bleven in 1975 nog overwegend thuis, bij de kinderen, je zag ze bijna niet op straat (alleen in winkelstraten.) Tegenwoordig domineren ze overal de stedelijke publieke ruimte. Ze eten, drinken, wandelen, ontmoeten elkaar. De stedelijke publieke ruimte, concludeert Hampton, is door de emancipatie van vrouwen publieker en socialer geworden.

Tagged with: