Pages
Stay In Touch
More
© 2013 Free State of Amsterdam
Gelezen in de Volkskrant van 14 juli 2012:
De belangstelling voor experimenten met open planning bleek in Taipei opvallend groot. Ik had dat niet verwacht. Het leek in verband te staan met het geringe vertrouwen in de Taiwanese politiek. Voortdurende regeringswisselingen hebben op het eiland voor de Chinese kust het vertrouwen van de bevolking in haar leiders ondergraven; een stabiele politieke koers ontbreekt. De massale protesten tegen de arrogantie van de regerende Kwo Min Tang-partij, die het had gewaagd haar nieuwe hoofdkantoor op te trekken recht tegenover het presidentieel paleis, lagen bovendien nog vers in het geheugen. Datzelfde ongenoegen proefde ik helemaal aan de andere kant van de wereld, in IJsland. Na de val van de IJslandse banken was daar op het koude eiland het vertrouwen in de politiek eveneens tot het nulpunt gedaald. Gudjon Mar Gudjonsson, planoloog te Reykjavik, vertelde me erover toen hij laatst in Amsterdam zijn opwachting maakte tijdens het congres van Fabrique de la Cité over participatieve planning. Lokale experimenten met open planning bleken ook in Reykjavik buitengewoon succesvol. De politiek stond ze niet meer in de weg.
In de Volkskrant was afgelopen zomer een reportage gepubliceerd over de situatie in IJsland, vier jaar na de bankencrisis die het land ongenadig trof. Precies in lijn met het verhaal van Gudjonsson verhaalde Mariken Smit daarin over hoe de IJslandse bevolking de politiek aan de kant had geschoven. “De IJslanders lijken na de crisis het heft het liefst in eigen hand te nemen. Ze beseffen dat ze zich deels in slaap hebben laten sussen door mooie verhalen van politici en bankiers.” Premier Geir Haarde werd voor het gerecht gebracht en schuldig bevonden. Er kwam een nieuwe grondwet. Smit beschrijft hoe burgers sindsdien in platforms bij elkaar komen en zelf regelingen verzinnen voor de huizenmarkt, de gezondheidszorg en economische structuur. Investeerder Sigurjónsson: “Als de overheid het niet doet, doen we het zelf. We nodigen parlementariërs en bankiers ook uit om te komen luisteren. Het voelt goed om een actief burger te zijn.” Journalist Jónsdottir: “IJsland is herboren. De crisis was een reality check. We zijn weer terug bij de basis.” Open planning dus. IJsland laat zien dat het werkt. Jammer alleen dat er eerst koppen moeten rollen.
Gelezen in Journal of Nordregio 2011 nr.2:
Vandaag naar het congres ‘Tussen koopmansgeest en burgerzin’ in de Openbare Bibliotheek in Amsterdam. Ik moest denken aan ons eerdere bezoek in Stockholm aan Nordregio, dat staat voor Nordic Centre for Spatial Development, gevestigd op het eiland Sklemsholmen. Er werken geografen uit tal van landen samen aan ruimtelijk onderzoek naar de arctische gebieden. Het studieterrein was me volkomen vreemd. In de literatuur die ik meenam, trof me een artikel over Reykjavik, de hoofdstad van IJsland. Daarin wordt het beeld geschetst van een failliete bankenstad, bijna vier jaar na het uitbreken van de economische crisis. Het artikel opent met het drama van Harpa, het trotse muziekcentrum van Reykjavik. Pas onlangs werd het afgebouwd, omdat de IJslandse overheid meende zich een ruïne in het centrum niet te kunnen veroorloven. Maar buiten het centrum is de crisis nog duidelijk zichtbaar. “In the intersection between urban and rural here there exists a litany of failed projects,” melden Sören Bitsch en Anna Karlsdóttir van de Universiteit van Roskilde en de Universiteit van IJsland.
Nadat de IJslandse banken rond de eeuwwisseling waren geprivatiseerd, begon het grote speculeren. Nieuwe financiële producten werden door de banken op de markt gebracht. In en rond Reykjavic begon vanaf 2004 een ware building boom. Die vond plaats in de suburbane gebieden. Achteraf beseft men dat er rond de IJslandse hoofdstad – in de suburbs – veel te veel woningen zijn gebouwd. Dat kwam mede doordat de planologen waren kaltgestellt. De vraag werd schromelijk overdreven. Ruim 7.000 woningen staan nu op de nominatie om gesloopt te worden. Veel waardeloze hypotheken hebben de IJslandse banken inmiddels gedwongen teruggekocht – officieel zou het gaan om 2200 woningen, maar wetenschappers schatten dat het om zeker 16.000 woningen gaat. Veel woningen staan leeg of zijn niet afgebouwd. “There is an ever larger contrast in Reykjavic, of glittering shopping malls and areas of despair.” Gek dat je er niets over leest in de Nederlandse kranten en dat hier nog steeds het idee leeft dat de overheid moet inbinden, dat de groeikernen moeten blijven groeien en dat de planologische regimes een sta-in-de-weg zijn voor economisch herstel.
reacties