Pages
Stay In Touch
More
© 2013 Free State of Amsterdam
Gelezen in The Huffington Post van 7 december 2017:
Bron: Bill Levay, 2015
De poging van de Chinese autoriteiten om hoofdstad Peking niet meer te laten groeien omdat verdere groei tot grotere ongelijkheid zou leiden, pakt dus averechts uit. Ik schreef er gisteren een blog over. In San Francisco en de Bay Area zijn het de bewoners zelf die hun stad niet meer verder willen laten groeien. Hun NIMBY-gedrag (‘Not in my backyard’) leidt ertoe dat steeds meer mensen een dak boven hun hoofd verliezen en op straat gaan zwerven. Vastgoedprijzen rijzen de pan uit door groeiende woningschaarste. In San Francisco leven inmiddels meer dan 6.000 mensen op straat; in Oakland, aan de overzijde van de baai, zijn dat er ruim 4.000, in San José – het hart van Silicon Valley – heeft zich vlak bij het hoofdkantoor van Adobe zelfs een groot kampement gevormd dat bekend staat als ‘the Jungle’, 75 acres groot. In 2014 werd the Jungle op last van de autoriteiten afgebroken, maar even verderop vormden zich onmiddellijk nieuwe kampementen, zoals Jungle 280’ en ‘Macredes’. Tijdens de bosbranden van afgelopen zomer ging een aantal in rook op. Hetzelfde verschijnsel doet zich overigens voor rond de andere populaire Amerikaanse steden aan de Westkust, zoals Seattle, Portland en Los Angeles. Veel daklozen blijken afkomstig uit de suburbs.
In het steenrijke San Francisco leiden de kampementen tot grote overlast. Er zijn daar onvoldoende sanitaire voorzieningen. Waarop de rijken weer klagen. Hun klachten bereikten in juli 2017 voorlopig een piek. In The Huffington Post werd het verschijnsel in 2012 als volgt verklaard: “Experts see the trend as a product of the nation’s decades-old suburban migration, a steady exodus from major cities by professionals seeking more space, newer schools and distance from urban grit. More recently, jobs have spread to the fringes of large metropolitan areas, attracting workers. Double-digit unemployment amid the worst economic downturn since the Depression did the rest, sending previously middle-class and even affluent households into poverty.” Maar toen verkeerden de VS nog in een economische crisis. In 2014, dus na de crisis, berichtte The Atlantic: “The current tech boom has made Silicon Valley one of the wealthiest and fastest-growing regions of the country. That has created one of the country’s most expensive rental markets, pushing low-wage workers out of Santa Clara County or onto the streets.” Gloria Bruce, directeur van de East Bay Housing Organizations, gaf in de San Francisco Chronicle recentelijk een heldere verklaring: “It is the accumulation of years and years of affordable-housing shortages. There is just no place for people to go.” Mensen aan de onderkant van de woningmarkt worden de stad uitgedrukt door rijken die verdere groei verhinderen. Woningen worden duurder en duurder. Wat de rijken weer in de kaart speelt. Zo simpel is het.
Read in The Guardian of 20 July 2015:
In Amsterdam it’s bad. In San Francisco it’s even worse. Yesterday we made a walking tour with policymakers of the municipality of Amsterdam who want to promote local startup ecosystems. We crossed the eastern part of the inner city. How to attract new tech-jobs?, they asked. Amsterdam is as big as San Francisco: bit more than 800.000 inhabitants. Why attracting tech-jobs when housing prices are steeply rising and neighbourhoods get filthy expensive? Do they want even more gentrification? It made me think of the problems in Tenderloin, San Francisco. More than 10.000 technology workers from Twitter, Spotify, Zendesk, Yammer and other companies have moved into the Tenderloin and the adjacant Mid-Market district. Rory Carroll wrote about this part of town in The Guardian last summer. “Tenderloin is filled with impoverished families, homeless people, drug addicts and the mentally ill. You don’t need an app to figure out who usually wins such contests.”
Tenderloin is host to an influx of tech companies. Social problems and tensions in this district could be solved if the technies would integrate. Will they? Some 78% of housing in this area is still affordable and 54% is rent-controlled. Office vacancy has dropped from 25 to 4%. The tech arrivals are co-existing with the Tenderloin people. At least so far. Tenderloin will not gentrify like Williamsburg in New York City, but it is certainly changing. “It remains to be seen what the outcome will be.” So why promoting startup ecosystems if they develop spontaneously, even invade poor city districts? Once a city starts burning, it easily gets overheated. Of course, as a city you have to be successful first. Amsterdam is doing well. The city should be careful now. It better protects its affordable housing stock and keeps its system of rent-control. And why not asking the techies to become a kind of social entrepreneurs?
Read in Het Parool of 20 May 2015:
I was asked to give a lecture on open planning for a team of politicians from Bavaria, Germany. They were visiting Amsterdam, hoping to learn more about local policies on biking. After my speech on globalization, information technology and planning (!), the team would make a bike tour through the inner city of Amsterdam. The weather was excellent. We were waiting for a laptop. When I told the president I had come to the hotel on my bike, he almost could not believe me. Could I prove it? I showed him my iPhone and opened the app. Wow! Human had registered all my bike trips: a total of more than one and a half hour already, just that morning. He said he never had heard of the app. Is it popular? I told him using the app is fun. It is stimulating. Human is only two years old but popular already: almost 2.000 citizens are tracking their activities in Amsterdam. I took the real time city map, showing a spatial pattern of all those acitivities. Human, I added proudly, is an Amsterdam invention. But later, having reread an interview with the director of Human, I’m not so sure anymore.
Paul Veugen (30) and his team developed Human. Human was awarded a Webby in New York last year. The Webby is the Oscar for the Internet. Human measures your activities. Veugen is from Tilburg. After having finished his study he moved to Amsterdam, “because here is the ecosystem of people doing the same things.” His dream was to develop an app that would be used by millions of people. Human is an Amsterdam based company, but the company has no office here: the developer of the mobile application lives in Sweden, the app-builder works in Canada, one of te marketeers is based in London. The team, some six young people, moved to San Francisco in 2013. There, at the kitchen table in an appartment near the Golden Gate bridge, they invented Human. Since then Veugen travels between Amsterdam and Silicon Valley. He calls himself a ‘remote worker’, a worker who has no steady workplace. So is Human really an Amsterdam app? Manuel Castells should tell.
Read in The Economist of 25 July 2015:
>
It’s called a ‘briefing’. Subject: Silicon Valley. In The Economist of 25 July the message was: “the tech boom may get bumpy, but it will not end in a repeat of the dotcom crash.” It was a description of how the Greater San Francisco region is doing, a metropolitan ensemble of more than 5 million inhabitants on America’s Westcoast. It’s doing just great. One of the entrepreneurs in the valley confessed: “Living in San Francisco today, with its bustle and big ideas, feels like living in Florence during the Renaissance.” Florence must have been a great place, for sure, but also an expensive city at the time. The journalist admitted: “In every coffee shop from downtown San Francisco to Palo Alto you hear complaints about eye-watering property prices and unbearable traffic.” The bay area on the map – ‘valley of the kings’ – looked more like the Egyptian Nile valley during the reign of the pharaos than the valley of the Italian Arno, at the time of the Medici family. The map shows the biggest companies are located south, near San Jose: Apple, Google, Facebook. But north, in the city center of San Francisco itself, there are the new headquarters of Uber, Dropbox, Pinterest, Airbnb, all young and private companies.
Even techies prefer to live in the city now, in an urban environment. Property prices in San Francisco are soaring as a result. “Districts that were once affordable, like Soma and the Mission, are being overrun by engineers and entrepreneurs, pricing out people who have long called them home.” Even venture-capitalist firms have left the suburban neigborhoods and highway-locations near Stanford University or Palo Alto; they all moved north, “to be near the young, urban entrepreneurs who find the Valley distant and boring.” What’s happening in the valley, is what you also see glimmering in the Dutch delta. If the Netherlands want to become a ‘Startup Delta’, which the Dutch government seems to be after, then the spatial configuration that fits this ambition is an urban one, highly concentrated, in Amsterdam. Property prices are steeply rising there, so that means the government should build more houses as concentrated as possible, in the city where the technies and entrepreneurs want to live. And stop facilitating spatial dispersion.
Gelezen in ‘De cirkel’ (2013) van Dave Eggers:
Het bijzondere epos van de Amerikaanse schrijver Dave Eggers over het grootste internetbedrijf ter wereld – De Cirkel – speelt zich af in Silicon Valley, ergens in de toekomst. Eggers’ dystopie heeft de trekken van ‘1984’ van George Orwell, maar dan anders. Het verhaal neemt zijn aanvang in iets wat lijkt op het paradijs: de campus van De Cirkel, het Amerikaanse internetbedrijf dat nog veel groter en machtiger is dan Facebook of Google. "De campus was immens en grillig, een explosie van Stille Oceaankleuren, en toch tot in de kleinste details zorgvuldig overwogen, door de meest expressieve handen vormgegeven." We volgen hoofdpersoon Mae Holland als ze de campus betreedt om haar vriendin Annie – die er Directeur Veiligstelling Toekomst is – op te zoeken. Er werken op de campus meer dan 10.000 mensen, Annie geeft haar een uitgebreide rondleiding, het lijkt haar een ideale wereld, ze verovert binnen het bedrijf een door iedereen fel begeerde baan. Ze ontdekt dat het bedrijf alle wereldproblemen wil en zal oplossen.
Wat er gebeurt als je maar lang genoeg op een bijna ideale campus werkt en woont? Tegen het eind van het boek wordt dit duidelijk. Op de campus, schrijft Eggers, werd uiteindelijk voor Mae alles vertrouwd, er waren daar geen spanningen. "Daar hoefde ze zichzelf, of de toekomst van de wereld, tenminste niet te verdedigen, want de Cirkelaars begrepen haar en de wereld vanzelf wel, en ook hoe die wereld eruit zou moeten zien en er binnenkort ook echt uit zou gaan zien." Tja, over maakbaarheid gesproken. Maar het verschil tussen de utopie van de campus en de realiteit van San Francisco Bay Area leek voor Mae alleen maar groter te worden. "Buiten de campus had je daklozen, vieze geurtjes, machines die het niet deden, vloeren en stoelen die niet waren schoongemaakt, en overal was de chaos van de ongeorganiseerde wereld." Mae vond het steeds moeilijker om zich buiten de campus te wagen. "San Francisco, Oakland, San Jose of welke stad dan ook begon steeds meer op de Derde Wereld te lijken." Mae werd wereldvreemd. Het is alsof Eggers hier niet alleen de campus in de rijke Bay Area beschrijft, maar tegelijk ook de Amerikaanse suburb en al die gated communities die in de wereldsteden opduiken. Daarbuiten voelt het vies en vuig.
Gelezen in NRC Handelsblad van 11 mei 2014:
Enige maanden geleden schreef Eva de Valk in NRC Handelsblad over de problemen als gevolg van het succes van San Francisco. Onder de kop ‘Klassenstrijd aan de westkust’ meldde ze dat de huizenprijzen ongezond snel stijgen, over de afgelopen drie jaar met liefst 36 procent, de huren zelfs met 51 procent. De goed verdienende techwerkers uit Silicon Valley worden gezien als oorzaak; zij werpen zich op de grootstedelijke woningmarkt. Maar het is anders: in San Francisco zelf groeit het aantal banen twee keer zo snel als in de Valley. De rollen zijn omgedraaid. Niet de randen, maar het centrum is dynamisch. Voor al die grootstedelijke banen worden ter plekke veel te weinig woningen gebouwd. De Valk: “Over zes jaar zijn alle niet-rijken de stad uit gedrukt.” Nieuwbouw in de Bay area vindt nog altijd plaats op grote afstand van de stad, zeker die voor de lage inkomensgroepen. Vergelijk het met de bouw van woningen voor Amsterdammers achter Castricum, Alkmaar en Nijkerk. Geen gekke vergelijking. San Francisco en Amsterdam lijken meer op elkaar dan je denkt.
Gehoord op Roeterseilandcampus in Amsterdam op 11 september 2014:
Richard Walker, hoogleraar geografie aan de University of California, Berkeley, sprak afgelopen donderdag bij het Center for Urban Studies van de Universiteit van Amsterdam. Titel van zijn lezing: ‘Surprising San Francisco’. Wat was er zo verrassend aan San Francisco? De stad in het noorden van Californië, zei Walker, is veel groter en belangrijker dan haar zuidelijke buurt, Los Angeles. Ze is de absolute ‘Tech Capital of the World’, bovendien een metropool van tien miljoen inwoners, want Walker telt niet alleen de stad (800.000 inwoners), maar ook de Bay Area (8 miljoen inwoners) plus de nieuwe ex-urbane ontwikkeling rond Stockton en Sacramento in het oosten – hij vergeleek het gebied met de Randstad. Daarbij liet hij veel statistieken zien, die allemaal niet deugden en volgens hem het gebied onderschatten. De economie van dit bijzondere grootstedelijke gebied is namelijk nog groter dan die van heel Nederland. Er wonen evenveel miljonairs als in New York. Zeven van de tien grootste
Zijn lezing eindigde Walker grimmig met het opsommen van failures and contradictions. Het stedelijke gebied, zei hij, is buitengewoon gesegregeerd; er is nog altijd veel racisme; de zwarte bevolking woont ver buiten het kerngebied, zelfs buiten de vallei; grote groepen worden buitengesloten; wonen is extreem duur, zeker in San Francisco zelf; de overheid is machteloos en met 101 gemeenten en zes counties sterk verbrokkeld; de ‘techies’ zijn extreem liberaal en willen geen regulering. Uit Californië kwam Ronald Reagan en Steve Jobs zag men als ‘the second coming of Our Ford.’ De grootste vraag echter was volgens Walker hoe je het gebied open houdt voor nieuwkomers, hoe je het in beweging houdt. Kan dit doorgaan? Moet er niet worden ingegrepen? Walker pleitte hartstochtelijk voor een vorm van sociaal kapitalisme in de Valley, maar veel hoop had hij niet. Over waterschaarste sprak hij trouwens niet, evenmin over duurzaamheid of over de kans op aardbevingen, zoals die van afgelopen zomer – schaal 6 op de schaal van Richter.
Gelezen in NRC Handelsblad van 10 mei 2014:
Geograaf Arend Jonkman doet onderzoek naar rechtvaardigheid op de Amsterdamse woningmarkt. Aan de UvA hoopt hij er op te promoveren. Zijn dominante invalshoek is de woonruimteverdeling in het sociale segment. Een eerste artikel van zijn hand zal hij komende zomer presenteren op een wetenschappelijk congres in Japan. Niet de sociale voorraad binnen de ring, maar die in Amsterdam Zuidoost blijkt in de hoofdstad de grootste maatschappelijke spanning op te leveren: de huren zijn daar relatief hoog, terwijl de huurders er over het algemeen over een laag inkomen beschikken. Tegelijk hoorde ik van architect Camiel Klaasse dat alle kluswoningen van flat Kleiburg in Amsterdam Zuidoost in een mum van tijd zijn verkocht. Aan yuppen, nieuwe stedelingen. Wat zeggen beide gegevens over de Amsterdamse woningmarkt? Dat er een enorme spanning op die lokale markt staat. Zelfs de hoogbouw in de Bijlmer ontkomt kennelijk niet aan de invasie van zogenaamde ‘nieuwe stedelingen’.
In dat licht bezien is de gespannen situatie op de woningmarkt van San Francisco voor Amsterdam een veeg teken. De afgelopen drie jaar, lees ik in NRC Handelsblad, steeg daar de prijs van een huis met 36 procent; in dezelfde periode stegen de huren met 51 procent. Alle goed verdienende yuppen-programmeurs van Silicon Valley willen tegenwoordig in het traditioneel door hippies, kunstenaars en schrijvers bevolkte San Francisco wonen. Terwijl het gemeentebestuur blij is met hun komst, zijn de bewoners, vaak met een laag inkomen, juist razend. San Francisco – precies even groot als Amsterdam – kent strenge huurbescherming, maar armlastige huurders kunnen door verhuurders op allerlei manieren uit hun woning worden gezet. De schuld van de woningcrisis wordt nu op de schouders van de techies geschoven, maar de werkelijke oorzaak is gelegen in het feit dat er domweg te weinig woningen worden gebouwd; een gegeven dat maar gedeeltelijk aan de crisis, en vooral aan de ordening van de woningmarkt moet worden geweten (OESO 2010). Econoom Ed Glaeser schreef het al: in Californië lukt het de grote steden niet om voldoende woningen in hoge dichtheden te bouwen. De markt zit er op slot, omdat de staat nog altijd meent dat mensen het liefste in saaie suburbs willen wonen. Dit is dus wat Amsterdam ook te wachten staat.
Gelezen in The Economist van 7 juli 2012:
Ging m’n laatste blog item nog over de enorme vernieuwende kracht van de tegencultuur van San Francisco, kennelijk is er sinds 1975 ook in en rond de Bay Area veel creatiefs verloren gegaan. De garages waar de jonge Bill Hewlett, Dave Packard en Steve Jobs hun uitvindingen deden bestaan niet meer. Vandaar het initiatief van een aantal mensen in San Jose om de garagecultuur in de Valley nieuw leven in te blazen. In de binnenstad is, aldus The Economist, onlangs ZERO1 Garage geopend: een plek waar kunstenaars in contact worden gebracht met technici. “Artists are by far the most radical experimenters in society,” aldus directeur Joel Slayton. Ideeën rond duurzaamheid, milieu, internet, gaming en open data moeten hier een impuls krijgen. Een artistieke impuls, wel te verstaan. Google heeft al toegezegd samen te werken met ZERO1 als het gaat om intellectueel eigendom, privacy en beveiliging, en Adobe staat op het punt een soortgelijke overeenkomst te sluiten. Ze noemen ZERO1 “part think-tank, part incubator, part exhibition space.” Het is de bedoeling kunstenaars in het vroegste stadium bij de productontwikkeling in te schakelen.
Wat in Silicon Valley de spreekwoordelijke garage is, is in Amsterdam het pakhuis. Pakhuis de Zwijger lijkt me een regelrechte pendant van ZERO1 Garage, zeker als ik de foto’s op internet bekijk. Ook de oudere Waag society mag als een voorloper van het Silicon Valley-initiatief gelden. Misschien is het hele idee in San Jose wel afgekeken van Amsterdam – het zou me niet verbazen – en dat de mythe van de garage een directe afgeleide is van het Amsterdamse pakhuismodel: “that young companies long on talent and short on money could change the world while surrounded by car parts and oil cans.” De vraag is echter of Amsterdamse hightechbedrijven wel evenveel investeren in Pakhuis de Zwijger als de bedrijven van Silicon Valley in hun garage. Ik vrees van niet. Dat zou Amsterdam toch weer op een achterstand zetten. Lijkt me iets om te bespreken in de Economic Development Board.
Gelezen in ‘De academische boekengids’ van juli 2012:
Onder de titel ‘California dreamin’’ verscheen van de hand van Frans van Lunteren, hoogleraar geschiedenis van de natuurwetenschappen aan de Vrije Universiteit, onlangs een recensie van het nieuwste boek van historicus David Kaiser. Dat boek, getiteld ‘How the Hippies saved Physics’, gaat over creatieve wetenschappelijke experimenten in het San Francisco van de periode 1965 tot 1975. Kaiser schreef een boek over ‘gemarginaliseerde hippies’ als Fritjof Capra en Gary Zukav die studeerden op en rond Berkeley. Ze waren veelal werkloos en behoorden tot de Fundamental Fysiks Group. De eerste is vooral bekend van ‘The Tao of Physics’ (1975) en van de ander verscheen ‘The Dancing Wu Li Masters (1979). Vooral het eerste boek werd een bestseller, met een oplage van vele miljoenen was het een van de best verkochte boeken van de twintigste eeuw. Terwijl de rest van de fysici zich uitsluitend richtte op controleerbare voorspellingen onder het motto ‘shut up and calculate’, deelden de leden van de Fundamental Physiks Group een fascinatie voor de grondslag van de quantummechanica uit de jaren ‘20, parapsychologische experimenten, oosterse mystiek en psychedelische drugs. Capra, aldus Van Lunteren, zag in de lessen van de quantummechanica een opmerkelijke bevestiging van oosterse religies en mystici. De quantumhippies ontvouwden een nieuw onderzoeksveld dat spoedig gefinancierd zou worden door het Amerikaanse leger en door ondernemers met een fascinatie voor ongewone wetenschap. Hun vernieuwingen hebben verstrekkende gevolgen gehad voor de natuurkunde en de wetenschapsgeschiedenis.
Kennelijk heeft de unieke tegencultuur van de San Francisco Bay Area in de jaren zestig en zeventig tot een enorme vruchtbare vernieuwing geleid, ook al speelde deze zich af in de maatschappelijke marge. Van Lunteren spreekt van ‘plaats- en tijdgebonden omstandigheden’ die in die vernieuwing een ‘vitale rol’ zouden hebben gespeeld. De voorbeelden die hij noemt staan niet op zichzelf. “In diezelfde jaren zeventig bracht het Bay-Area-hippiedom ook nog tal van andere vernieuwers voort. Denk bijvoorbeeld aan de college-drop-out en Hare Krishna-adept Steve Jobs.” Daaruit trekt de hoogleraar wetenschapsgeschiedenis de conclusie dat innovatie doorgaans uit onverwachte hoek komt. Op zichzelf is dat correct. Maar belangrijker is, ze ontspringt telkens weer aan steden. En altijd zijn het steden waar het broeit en gist. Zelden betreft het keurige gereguleerde steden waar alle bèta’s netjes een zeven halen onder het motto ‘shut up and calculate’. Met technologie alleen ben je er nog niet.
reacties