Pages
Stay In Touch
More
© 2013 Free State of Amsterdam
Gezien in Sint Petersburg op 18 september 2014:
Een boottocht over de Neva roept onherroepelijk vergelijkingen op met het IJ, en Sint Petersburg doet denken aan Amsterdam. De voormalige hoofdstad van het Russische rijk is een achttiende eeuwse stad en zijn grondlegger, tsaar Peter de Grote, had eind zeventiende eeuw in Amsterdam en Zaandam gebivakkeerd. Amsterdam aan het IJ, zo weten we, was bij het ontwerp van zijn nieuwe hoofdstad aan de Neva een van zijn geliefde voorbeelden. Zo gek is de vergelijking tussen de twee waterfronten dus ook weer niet. Alleen is het IJ later afgesloten, ingepolderd, met scheepswerven bezet en op sommige plaatsen door negentiende eeuwse ingenieurs op slinkse wijze gedempt. Het centraal station werd op last van het Rijk rond 1880 zelfs op kunstmatige eilanden in het havenfront gebouwd en overal rookten destijds schoorstenen. Het ruime water van de Neva is echter grotendeels open gebleven, waardoor de Hermitage nog altijd schittert aan haar ongeschonden oevers. Die breedte, die maat, dat is alles. Ze bezit een grote schoonheid.
De afgelopen twintig jaar onderging het waterfront van het IJ een grondige metamorfose. Uit een rommelig industrieel oeverlandschap dat in de jaren zeventig in verval was geraakt en waar hoertjes de lege kades bevolkten, is een nieuwe, moderne skyline gevormd die, anders dan de Rotterdamse, bijna de trekken vertoont van een klassieke achttiende eeuwse stad, met theaters, appartementengebouwen en musea. Het geheel is bewust ontworpen. Het volume van IJdock (80.000 m2) is bijvoorbeeld de helft van ‘De Rotterdam’, de nieuwste schepping van Rem Koolhaas (160.000 m2), en IJdock is ook veel minder hoog (40 in plaats van 150 meter) want in een aantal blokken uiteengelegd, onderling gescheiden door een traditionele straat. En wat te denken van het licht gebogen silhouet van het nieuwe Oosterdokseiland? Een trailer op televisie toont zowaar het logo van de nieuwe publieke omroep NPO in een panorama van het herboren IJ. Ik zag het laatst in een flits. Even meende ik Sint Petersburg te herkennen.
Gelezen in ‘Saint Petersburg Times’ van 17 september 2014:
Afgelopen vrijdag een lezing gegeven in het Nederlands Instituut in Sint Petersburg, de tweede stad van Rusland. De zondag ervoor waren daar gemeenteraadsverkiezingen gehouden. Blijft Georgy Poltavchenko aan als burgemeester, was toen de vraag. In 2011 was Poltavchenko door president Poetin op de post benoemd. Een jaar later had de Russische president – zelf ooit adviseur van de burgemeester van Sint Petersburg – besloten om burgemeestersposten, waaronder die van Sint Petersburg, weer verkiesbaar te stellen. De lokale verkiezingen schreef hij uit voor 14 september 2014. Begin juni nam de zittende burgemeester voortijdig ontslag om mee te kunnen dingen naar de functie, waarop de president hem vroeg tot aan de verkiezingen aan te blijven en het ambt tijdelijk waar te nemen. Oud KGB-man Poltavchenko bleef trouw op zijn post. De opkomst afgelopen zondag bleek bedroevend laag: 39 procent van de stemgerechtigden ging volgens de autoriteiten naar de stembus; sommigen beweren echter dat de opkomst in Sint Petersburg eerder rond de 20 procent moet hebben gelegen. In Moskou was dit nog minder, namelijk 18 procent. Landelijk was de opkomst 21 procent, de laagste in de afgelopen vijfentwintig jaar. Poltavchenko kreeg 79,3 procent van de stemmen.
Wat er in het vijf miljoen tellende Sint Petersburg zoal speelt? Op 29 juni 2014 maakte waarnemend burgemeester Poltavchenko bekend dat in delen van het centrum van Sint Petersburg betaald parkeren zal worden ingevoerd. Dat was een nieuwtje. Eerder, op 13 mei, had hij de gemeenteraad een plan laten vaststellen voor de toekomst van de stad. Met ‘Strategie-2013’ zet hij in op de ontwikkeling van menselijk kapitaal en een verbetering van de dagelijkse leefomgeving. Ook wil de burgemeester investeren in de culturele ruimte van de stad, in medische voorzieningen en in onderwijs. Het gebruik van openbaar vervoer moet groeien naar 75 procent in de modal split. Op 21 mei, bij de opening van het International Economic Forum 2014 in Sint Petersburg, hield Poltavchenko zijn toekomstplan ten doop. Was het een verkiezingsstunt? In Sint Petersburg hoorde ik dat een burgerinitiatief met een tegenplan is gekomen. Ondertussen aten en dronken wij in kleine restaurants die door jonge mensen vrij recentelijk in leegstaande panden waren ontwikkeld. De sfeer was er opgewekt. Naar ik begreep waren initiatieven als deze mogelijk geworden door recente versoepeling van de gemeentelijke regels. Wij wensen de heer Poltavchenko veel wijsheid toe.
Gelezen in ‘In het huis van de dichter’ (2008) van Jan Brokken:
In 1976 ontvluchtte de jonge Russische concertpianist Youri Egorov de Sovjet Unie. Via Italië arriveerde hij in Amsterdam. Daar vroeg hij politiek asiel aan. Daarna woonde hij jarenlang aan de Brouwersgracht. In 1988 overleed hij. Jan Brokken, die hem goed gekend heeft, schreef een ‘roman’ over zijn korte leven, zijn muziek en zijn optredens. De roman gaat ook over Amsterdam en andere steden. Mooi bijvoorbeeld om te lezen hoe Egorov Amsterdam vergeleek met Sint Petersburg. “Sint Petersburg was even weinig Russisch als Amsterdam Hollands.” Petersburg, aldus Egorov, was “open, westers, modieus, wuft, en schiep het klimaat voor artistieke vernieuwingsbewegingen en politieke omwentelingen.” Deze eigenschappen bracht hij in verband met de handel en de omvang van de stad. “Precies als Amsterdam.” En net als op Amsterdam, werd door Russen op Sint Petersburg afgegeven. Het was, wist Egorov, de kift. Brokken, zelf afkomstig uit Rhoon: “In bekrompenheid deed Rusland eeuwenlang niet voor het landelijke Holland onder.”
Even verderop spreekt Brokken zelfs van ‘tweelingzussen’. Amsterdam en Sint Petersburg liggen beide aan het water, in een winderige, moerassige streek, ook qua sfeer en mentaliteit stemmen de twee steden opvallend overeen: ze zijn ruimdenkend, kosmopolitisch. “Youri voelde zich er op zijn gemak, veel meer dan in Londen of New York.” In New York had de pianist een appartement, maar hij nam de Concorde naar Londen om sneller thuis te zijn. “Thuis aan de Brouwersgracht, thuis was het Concertgebouw, voor hem de mooiste concertzaal van de wereld, met de beste akoestiek. Nergens speelde hij beter dan daar, voor het Amsterdamse publiek, dat hij als zijn eigen publiek was gaan beschouwen.” In Amsterdam hadden Grieg, Mahler, Debussy, Strauss, Schönberg, Ravel en Stravinski gespeeld. En dan was er de wiet, de stickies en de hash. Nee, een schitterend boek. En wat een lofzang op Amsterdam.
reacties