De sloppenwijken van Moskou

On 13 december 2017, in wonen, by Zef Hemel

Gelezen in NRC handelsblad van 12 mei 2017:

Afbeeldingsresultaat voor plan moscow renovation

 

Correspondent Steven Derix in Moskou schetste in NRC Handelsblad  in mei dit jaar een dramatisch beeld van een Russische overheid die met een sloopwet in de hand een miljoen inwoners van Moskou hardhandig zou willen verjagen. “Nog voor het einde van het jaar moet een miljoen Moskovieten gedwongen verhuizen.” Een ware exodus dreigde. Het jaar is inmiddels bijna verstreken. Hoeveel Moskovieten zijn er door de burgemeester verdreven? Niet veel. De zogenoemde ‘renovatie’ van 7900 appartementenblokken van 5 verdiepingen in wijken die door voormalig partijleider Chroesjtov in de jaren ‘50 en ‘60 van de twintigste eeuw rond het centrum van Moskou waren gebouwd stuit op felle weerstand van de bewoners. In mei gingen ze al de straat op. Het gaat om industrieel gefabriceerde complexen van goedkope woningen in een zeer lage dichtheid met heel veel groen maar zonder straten, doorgaans gesitueerd dicht bij de metrohaltes, een soort van Amsterdam Nieuw-West, maar dan goedkoper en van slechtere kwaliteit. Moskovieten noemen het sloppenwijken: de trushchoby. Na vijfentwintig jaar waren de woningen afgeschreven, maar mensen wonen er nog steeds. Niet gek om deze wijken aan te pakken. Echter na het einde van het Sovjetbewind hebben veel bewoners de huizen kunnen verwerven, dus weg gaan ze niet.  Ook niet vreemd dus dat dit voornemen van de overheid op verzet stuit van de prille huizenbezitters.

Voormalig burgemeester Loetsjkov was al in 1999 begonnen met de vervanging van de in slechte staat verkerende laagbouw door hoge woontorens van zeker vijfentwintig verdiepingen. Of beter gezegd, hij had dit aan de marktpartijen overgelaten. In de economische crisis van 2008 stokten echter deze commerciële praktijken. In 2013 had de nieuwe burgemeester Sobjanin er een definitief einde aan gemaakt, destijds tot grote opluchting van de bewoners. Het bewind van Lutschkov bleek corrupt. Ze had de projectontwikkelaars in de chroesjtsjovski teveel speelruimte gegeven. De enorme winsten die deze met de verwerving van de grond hadden gemaakt waren geheel in hun zakken verdwenen; de huiseigenaren hadden het nakijken. Amper vier jaar later besloot de burgemeester ineens het programma opnieuw te starten. Niemand die erop had gerekend. Ongetwijfeld heeft de economische recessie in Rusland met dat besluit te maken, evenals de verkiezingen van maart 2018. Maar ook past de renovatie in de transitie van Moskou naar moderne metropool. Sobjanin werd er geliefd mee. De burgemeester zegt van zijn kant 300 miljard roebels in de renovatie te willen steken; in totaal zou het gaan om een investering van 3 triljoen roebels (53 miljard dollar). Ook startte hij eind april een stedenbouwkundige competitie. De angst bij de bewoners voor corruptie en verdrijving is echter begrijpelijk. Alles hangt af van de wijze waarop de burgemeester omgaat met de belangen van de zittende bewoners. Tachtig procent denkt dat ze gecompenseerd zal worden, twintig procent vreest van niet. Een miljoen stemmers in maart verliezen zal de renovatie de burgemeester niet waard zijn. Maar dat de grondwaarde stijgt en de metropool Moskou verder zal verdichten is iedereen wel duidelijk.

Tagged with:
 

Sloopagenda

On 30 mei 2010, in wonen, by Zef Hemel

Gehoord tijdens Breed Beraad over de toekomst van de volkshuivesting op 28 en 29 mei 2010 te Rotterdam:

Het Breed Beraad van het Forum voor Stedelijke Vernieuwing van afgelopen weekeinde was gewijd aan de toekomst van de volkshuisvesting in ons land. Met de brede heroverweging van het rijk op komst, waarbij er uit een totaalpakket van 30 miljard op de woonagenda liefst 2 tot 4 miljard euro per jaar zal worden bezuinigd, was er alle aanleiding om de sector gemotiveerd te krijgen om bij elkaar te komen. En vele aanwezigen repten van andere bijeenkomsten eerder in de week, dus men vergadert  druk en iedereen lijkt geagiteerd. Geen wonder dat het gesprek hoofdzakelijk ging over geld, veel geld. “"Wie gaat er met de creditcard van wie de rekening straks betalen?”, vatte iemand in de zaal de strekking van het gesprek samen. Het zal niet verbazen dat de werkelijke opgave van de volkshuisvesting nauwelijks ter sprake kwam. Even nog, op de zaterdagochtend, werd weinig geinspireerd snel even een ‘’verhaal’’ gemaakt dat de formateurs van het kabinet ertoe zou moeten bewegen clementie te tonen met de sector. Het geld is nodig voor duurzaamheid want om woningen te isoleren. En verder zou er geld nodig zijn om in de krimpgebieden leegstaande woningen te slopen. Mind you! ‘s Lands volkshuisvestingsagenda blijkt een woningsloopprogramma!

Iedereen leek het erover eens dat het volkshuisvestingsbeleid moet worden geregionaliseerd. De woningmarkt in Amsterdam verschilt teveel van die in het noorden, het oosten en het zuiden van het land. Zelfs de problematiek in de Zuidvleugel van de Randstad (krimp) wijkt sterk af van die in de groeigebieden van Groot-Amsterdam en Utrecht. Maar een aanwezig lid van de Tweede Kamer geloofde niet dat zijn collega’s dit zullen laten gebeuren en de aanwezige rijksambtenaren dachten dat er via een MIRT-systematiek van rijkszijde voldoende regionale differentiatie gemaakt kan worden. Quod non. Gelukkig pleitten velen voor een verruiming van het lokale belastingregime, ten koste van dat van het rijk. En een gedeputeerde klaagde nog over de chronische bemoeizucht van het rijk. De voorzitter kende uit eigen ervaring absurde voorbeelden van detailvragen van kamerleden rond lokale kwesties die de Kamer helemaal niet zouden moeten interesseren. Men moest er wel om lachen. Het argument dat als zaken te complex worden, je ze op een lager schaalniveau moet proberen op te lossen, werd genegeerd. Men keek neer op de gemeenten. Sterker, iedereen dacht dat als je de gemeenteambtenaren er maar uit werkt, alles veel eenvoudiger zal worden. Echt geïnteresseerd in de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling van Nederland en de opgave daarbinnen van de volkshuisvesting was men niet. Als er maar geld voor de sector overblijft. Om woningen te slopen.

Tagged with: