Gelezen in NRC Handelsblad van 15 juni 2012:
In het noordwesten van Spanje zijn prehistorische rotstekeningen opnieuw gedateerd, volgens een nieuwe methode. Ze blijken 5 tot 10.000 jaar ouder dan gedacht. Karel Berkhout schreef erover in NRC Handelsblad. Men schat ze nu op 40.800 jaar oud. Daarmee zijn de tekeningen vooralsnog de oudste van Europa. Maar door de nieuwe datering vallen ze ook samen met de geschatte eerste migratie van de oudste mensen – de Homo Sapiens – van Afrika naar Europa. De eerste groepjes mensachtigen arriveerden namelijk juist rond die tijd op ons continent. Het kan dus ook zijn dat de tekeningen niet door mensen gemaakt zijn, maar door Neanderthalers. Die waren, blijkt uit recente vondsten, tot veel meer in staat dan wetenschappers eerst dachten. Als ze de tekeningen hebben gemaakt, zouden ze ook een taal moeten hebben ontwikkeld. Kan dat, zo op het eind, dus vlak voor hun uitsterven?
Archeoloog Joao Zilhao van de Universiteit van Barcelona denkt dat dit goed mogelijk is. Neanderthalers leefden grofweg van 250.000 jaar tot 30.000 jaar geleden in Europa. “Neanderthalers leefden lang verspreid over Europa in kleine groepen. Pas later gingen ze dichter bij elkaar leven en dat zette technologische en culturele vernieuwingen in gang.” Al was van stedenvorming nog lang geen sprake (die begon pas 6.000 jaar geleden, dus 35.000 jaar na de rotstekeningen in noordwest Spanje), het principe van innovatie door samenballing werd toen al geboren en dit is wel precies wat steden veel later zouden doen: technologische en culturele vernieuwing in gang zetten. Van rotstekeningen tot iPads, alle cultuur en innovatie is te danken aan concentratie in steden. Hoe groter de steden, hoe meer innovatie.
Gelezen in NRC Handelsblad van 24 februari 2012:
Nog niet zo lang geleden gingen Nederlandse bestuurders, architecten en ontwikkelaars gebroederlijk op excursie naar Valencia, Spanje. De Spaanse kuststad was, net als Bilbao, een voorbeeld van hoe je een perifeer gelegen regio krachtig kunt opstoten in de vaart der volkeren door veel dure infrastructuur aan te leggen, grote musea, parken, voorzieningen te bouwen, alles onder architectuur. Langs de hele kuststrook verrezen in korte tijd pretparken, hotels, vakantieresorts, congrescentra, een Formule 1-circuit en een vliegveld. Veel Nederlandse regio’s waren in zo’n regionaal succesverhaal geïnteresseerd en spiegelden zich graag aan de ondernemende Spanjaarden. Nu, tijdens de crisis, blijkt dat achter al die glanzende facades enorme corruptie schuilging en dat de voorspelde groei een wel heel dure wensdroom was. Valencia heet nu ‘het Griekenland van Spanje’. De regio wordt beschuldigd van jarenlang financieel wanbeleid. Het zou gaan om een bedrag van niet minder dan 60 miljard euro. Alleen al het nieuwe vliegveld kostte de belastingbetaler 150 miljoen euro, maar er is nog geen vliegtuig geland. De regio koerst af op een volledig bankroet. Madrid zal zeker ingrijpen.
Om alle ambities te realiseren had de centrumrechtse regering van Valencia de eigen bureaucratie stelselmatig afgebroken. Daarvoor in de plaats had ze publieke bedrijven en stichtingen in het leven geroepen die de overheidstaken beter en goedkoper zouden uitvoeren. NRC: “In werkelijkheid bleken ze vooral nuttig om makkelijker de begrote projectkosten te kunnen overschrijden en schulden te maken, zonder bemoeienis van het regioparlement of Madrid.” Ander ‘voordeel’, aldus de krant, was dat in de directies en besturen goed betaalde baantjes weggegeven konden worden aan vrienden en zakenrelaties. Ondertussen gingen de belastingen omlaag. Hierdoor kon de partij jarenlang stevig in het zadel blijven. De crisis heeft in deze regio echter zwaar huisgehouden en aan alle gouden dromen op slag een einde gemaakt. De meeste bouwprojecten blijken achteraf niet rendabel. “Ze schijnen bovenal vehikels te zijn geweest voor politici, bouwbedrijven en projectontwikkelaars om elkaar miljoenen toe te spelen.” Ik hoop dat Nederlandse bestuurders hier kennis van hebben genomen en er lering uit zullen trekken, meer lering in ieder geval dan in die gouden jaren.
Gelezen in NRC Handelsblad van 11 februari 2012:
We hadden het over kleine bedrijfjes die steeds vaker buiten de ketens treden, over alternatieve bedrijfsketens die ethischer willen opereren, over regionale voedselketens, over regionale drogisterijcoöperaties, over coöperaties in het algemeen. Dit weekeinde publiceerde Merijn de Waal in NRC Handelsblad een artikel over de dramatische toestand in Spanje en Portugal. De economische crisis heeft daar keihard toegeslagen. De jeugdwerkloosheid in Spanje is opgelopen tot bijna 50 procent! Eigen schuld, dikke bult? Welnee, flexwerkers zijn vogelvrij verklaard en jongeren komen gewoon niet meer aan de bak. De noodhulp van 78 miljard euro die IMF en EU in het vooruitzicht hebben gesteld wordt alleen vrijgemaakt als de beide landen verstrekkende arbeidsmarkthervormingen doorvoeren die volgens de jongeren het land verder zullen leegzuigen, alles “gedicteerd door de grote banken.” Hun protest deed me denken aan ‘The Shock Doctrine’ (2007) van Naomi Klein -een vervolghoofdstuk uit de ‘Shock and Awe’-benadering van de neoliberale school die landen overlevert aan het blinde monetaire rampenkapitalisme.”Unlike the fantasy of the Rapture, the apocalyptic erasure that allows the ethereal escape of true believers, local people’s renewal movements begin from the premise that there is no escape from the substantial messs we have created and that there has already been enough erasure – of history, of culture, of memory.” Aan deze passage moest ik denken toen ik het artikel van De Waal las.
In Portugal sluiten jongeren zich aan bij Futuragora (Toekomst Nu), een beweging die experimenteert met manieren van zelfvoorzienend leven. Ze opereert vanuit Lissabon. Jongeren aldaar stellen zich de vraag: “stel dat het systeem crasht? Er is nog voor drie dagen voedsel in de supermarkten, er komt geen geld uit de pinautomaat, de olie raakt op. Hoe kunnen we dan overleven?” Door het neoliberalisme is er teveel kapitaal op de markt gekomen en is het financiële systeem helemaal losgezongen van de reële economie. Sommigen hebben daar wel bij gevaren, maar het is niet houdbaar. Daarom planten de jongeren weer olijfbomen, kweken ze stokkool, plukken ze de broccoli en maken ze zeep uit het sap van de kilomopstam. Ook in Barcelona kweken stedelingen op hun dakterras groenten om deels zelfvoorzienend te worden, knappen jongeren boerderijen op om boerencoöperaties te starten, wisselen buurtbewoners spullen op ruilmarkten, werken kleine gemeenschappen aan eigen muntstelsels die weer ethisch zijn. De trend is duidelijk: het aantal mensen dat aan boerencoöperaties deelneemt stijgt, evenals een aantal klanten van ethische banken. Onderzoekser Joanna Conill: “Niemand kan helemaal zelfvoorzienend zijn, als je dat al zou willen. Iedereen verricht elke dag wel een kapitalistische transactie. Het gaat erom dat een andere, duurzamer, eerlijker economische cultuur ontstaat.” Wat schreef Naomi Klein? “Radical only in their intense practicality, rooted in the communities where they live, these men and women see themselves as mere repair people, taking what’s there and fixing it, reinforcing it, making it better and more equal. Most of all, they are building in resilience – for when the next shock hits.”
reacties