Toen kwam het water

De titel: Alles wordt anders. Ik kreeg een exemplaar van de publicatie uit 2001 uit handen van Willem Breet na het geven van een lezing voor D66 afdeling Groningen in Opende. Elf mannen. Elk schreef een essay over de toekomst van het landschap van Noord-Nederland. Een uitgave van stichting Noorderbreedte. Ik had hem al op diverse logeeradressen zien liggen. Nu kreeg ik mijn eigen exemplaar. Toen de bundel verscheen had ik juist afscheid genomen van de Rijksplanologische Dienst. De Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening was in aantocht. Alle elf lieten er hun licht over schijnen. Jan Abrahamse trapte af: hij pleitte voor zoeken naar kwaliteit op schaal, voor ‘gedoseerde stedelijkheid’, voor meer ruimte voor wonen en recreatie ten koste van landbouw. “Het landschap moeten we niet op slot zetten, want dan krijg je een museumlandschap. De nieuwe structuur moet de kracht van het landschap versterken en de verloren toegankelijkheid herstellen.” Ja, ja, anderen volgden keurig in zijn voetsporen. Tot zover niets nieuws. Nu ja, de boodschap was destijds: alles wordt anders. De foto op het omslag sprak boekdelen. We zijn nu bijna 25 jaar verder. Is alles inderdaad veranderd?

Wacht. Toen las ik het laatste essay. Wat een goed verhaal. Het is geschreven door Theo Holleman, wetenschapsjournalist uit Nijmegen. Holleman uit zijn verbazing over de blinde vlek in de discussie rond de verandering van het wereldklimaat. Hij schrijft een soort back to the future. Het gaat zo. Een historicus blikt terug vanuit de verre toekomst. In de eenentwintigste eeuw, vertelt hij aan een journalist, vond een ramp plaats waarbij 10 miljoen Nederlanders om het leven kwamen. Heel Noord-Nederland werd weggevaagd. Wat was er fout gegaan? Klimaatverandering. Men had het wel geweten, zeker op het eind van de twintigste eeuw, maar men reageerde gewoon traag. Ondertussen was Nederland één grote stad geworden. Ook het Noorden zocht aansluiting, wilde meegroeien. Agressie sloop in de samenleving, ernstige onlusten braken uit, mensen die in de verdovende middelen vluchtten, men ging op zoek naar zondebokken. Epidemieen volgden, met als reactie: complotdenken en anarchie, waarna een regelrechte implosie van het overheidsapparaat. Gezondheidszorg, onderwijs, politiek, ze stortten in. Toen kwam het water…