Vorig jaar zomer hadden we overstromingen, dit jaar bosbranden. En hoe! Nu zelfs VVD en CDA klimaatverandering niet langer kunnen afdoen als linkse hobby, volgen hier de laatste overzichten van de ergste rampen in Europa. Nee heus, “Don’t look up’ is een film die u beslist moet gaan zien. Er komt een komeet op ons af, maar die is nog niet te zien. En verdiep u eens in de Jevons paradox. Die paradox doet zich voor als de overheid een technische ingreep afdwingt die de efficiency van het gebruik van een grondstof of energiebron verhoogt. Zoiets lijkt heel duurzaam. Ons milieubeleid zit er vol mee. En ja, echt iets voor de VVD. De Jevons paradox is misschien wel de bekendste valkuil in de economie. Het gevolg van zulke winst is namelijk versterkte groei van de vraag, waardoor alle milieuwinst op slag verdampt. De Britse econoom William Stanley Jevons ontdekte de paradox in 1865. Sindsdien is er niet naar hem geluisterd. Waarom niet? Omdat economische groei al die tijd voorop stond. Milieubeleid gericht op efficiency hoefde geen pijn te doen, droeg op termijn juist bij aan economische groei. Nog steeds lees je artikelen die juichend melden dat bepaalde milieumaatregelen de economie niet zullen schaden, maar juist versterken. Alsof het dan goed is. Niet dus.
Technologie zal ons niet redden, is de korte samenvatting van wat William Jevons al in 1865 ontdekte. Daarom lees ik nu ‘De heilige natuur’ van de Britse schrijfster Karen Armstrong (2022). “Een grote ramp kan alleen worden afgewend als we onze manier van leven veranderen.” Zelfs ons hele systeem van waarden is volgens Armstrong verkeerd. Wat noodzakelijk is, is verbanden zien tussen de dingen, iedereen een stem geven en laten participeren, liefde voor de natuur ontwikkelen, aandacht hebben voor de schade die we aanrichten, diep besef hebben van de relatie van de mens met de natuurlijke wereld. In haar overzichtelijke boek geeft ze heel eenvoudige aanwijzingen hoe we dat zouden kunnen doen in ons eigen leven. Bijvoorbeeld door behoedzaam te lopen, voorwerpen met zorg neer te leggen, op te merken of we dingen beschadigen of weggooien, zwijgen, luisteren, je ego overstijgen, je toewijden aan alles. Mythen liggen aan de basis van wat we van waarde vinden. Zoiets vergt inspanning, tijd en verbeeldingskracht, maar het zal werken. Kortom, zelftranscedentie zal ons expansieve egoïsme temmen, stap voor stap zal dit leiden tot een genegenheid voor alles en iedereen. “Er is een onvoorwaardelijke welwillendheid nodig,” aldus Armstrong. Het was alsof ik een ontbrekend hoofdstuk in ‘Er was eens een stad’ (2021) las.
Geef een reactie