Hoe afhankelijk zijn we van de auto?

Onlangs promoveerde Jake Wiersma in de planologie op het proefschrift ‘Spatial Conditions for Car Dependency in Urban Areas’ aan de Universiteit van Amsterdam. Wiersma, in het dagelijks leven stedenbouwkundige in de gemeente Maastricht, onderzocht in hoeverre de ruimtelijke inrichting van Nederland ons afhankelijk maakt van de auto. Kunnen wij afstand doen van onze auto en maatschappelijk toch nog goed functioneren? Hij onderzocht de toegang tot banen, tot scholen, tot supermarkten, zeg maar de trips die wij dagelijks moeten maken en rekende uit hoeveel tijd het ons kost om deze bestemmingen te bereiken. Wat blijkt? Nog steeds kunnen wij ons in overgrote meerderheid prima redden zonder auto. Ergens tussen de 42% en 59% van alle dagelijkse ritten zouden we ook op de (elektrische) fiets, met het openbaar vervoer of zelfs te voet kunnen maken zonder verlies van kwaliteit. Woon-werkverkeer is nog extremer: slechts tussen de 17% en 22% van de werknemers heeft echt een auto nodig om zijn werk te bereiken. Liefst 70% van al onze dagelijkse trips, concludeert hij, zouden we te voet, met de fiets of het openbaar vervoer kunnen afleggen. Nu is dat slechts 30%. Een verdubbeling is dus mogelijk! Gewoon een kwestie van ons gedrag aanpassen en niet zeggen dat het niet kan.

Als het om de toekomst gaat is Wiersma veel negatiever. Maar dan heeft hij het over Zuid-Limburg, dat een krimpregio is. Drie ‘werelden’ zijn daar aan het ontstaan: platteland dat volledig afhankelijk wordt van de auto, en suburbane gebieden waar rond 2030 de meeste banen alleen nog per auto te bereiken zijn; samen zijn ze goed voor 75% tot 90% van de bevolking. Slechts 15% tot 20% van de bevolking van Zuid-Limburg kan straks nog buiten de auto mits het regionale openbaar vervoer sterk verbetert. Anders gezegd, wie in Maastricht, Heerlen of Sittard-Geleen woont kan ook in de toekomst goed zonder de auto, wie daarbuiten woont steeds minder. Twee groepen worden sterk auto-afhankelijk: forensen en studenten wier werk of school aan snelweglocaties is gelegen, op een afstand groter dan 10 tot 15 kilometer, en mensen die op het platteland wonen. Gebieden met zulke perspectieven van niet-groei kent Nederland in overvloed. O ja, het helpt niet als overal gratis parkeerplaatsen worden aangeboden. Maar dat laatste wisten we al.