Een van de hoogtepunten van IDFA 2021 was wat mij betreft ‘What Are We headed?’ van de Wit-Russische documentairemaker Ruslan Fedotov. Een jaar lang verbleef Fedotov in het metrostelsel van Moskou, de Russische megastad van liefst 17 miljoen inwoners. Zelf schatte hij dat hij tachtig dagen geen daglicht had gezien. Na een dag was je al gek, gek van het lawaai en de menigte. Met miljoenen doken de mensen ‘s ochtends vroeg onder de grond om niet meer boven te komen. Nu ja, heel even dan, toen een aantal stations hermetisch werd afgegrendeld door de oproerpolitie en er acuut gevaar dreigde. Toen moest iedereen eruit. Prettig was het allerminst. Fedotov’s verhaal is als Dante’s inferno, een soort van hel, maar het kent geen hoofdpersoon, eerder zijn het tragikomische scenes van tal van hele gewone passanten: soldaten, kerstmannen, muzikanten, bedelaars, dronkenlappen, oude vrouwtjes, verliefde stelletjes, kortom mensen waar een miljoenenstad als Moskou vol mee zit. Toch volgde zijn camera elke persoon lang genoeg om je als kijker een gevoel van empathie te geven. Na afloop vertelde Fedotov dat hij onder de grond had gezocht naar blijken van liefde tussen mensen. Die waren schaars geweest. Uiteindelijk was hij toch beloond.
Waar de reis precies naar toe ging blijft gedurende de hele film onduidelijk. Het metrostelsel van Moskou telt 325 kilometer en is een labyrint; de maatvoering is reusachtig. Neem alleen al de afstand tussen de stations, die gemiddeld vier kilometer bedraagt – bij ons is dat anderhalve kilometer. Elke dag vervoeren de ondergrondse treinen bijna 10 miljoen reizigers, waarvan de meesten over het Russische spoor uit de wijde omtrek worden aangevoerd; op de talrijke kopstation stappen ze in drommen over (ter vergelijking: de NS vervoeren dagelijks 1,3 miljoen reizigers). Bedenk daarbij dat de provincie Moskou zo groot is als Nederland, en dat het metrostelsel de hele Randstad beslaat. Voor Fedotov bestond het hoogtepunt van zijn documentaire uit een confrontatie op het perron en in de trein van losgeslagen oud-strijders met twee als Amerikaanse militairen verklede jongens-met-zonnebrillen. Het stevige postuur van de Russen vormde een groot contrast met de iele maten van de met koptelefoons uitgeruste, kauwgum kauwende Amerikanen. Het bleek Veteranendag. Fedotov kon maar niet begrijpen dat de twee niet waren afgetuigd. Elke Moskoviet weet dat je op Patriottendag beter niet de metro kunt nemen.
Geef een reactie