Brainport

De Amerikaanse sociologe Sharon Zukin schreef een interessant boek over de digitale economie van New York. In ‘The Innovation Complex’ (2020) wijt ze de snel stijgende prijzen op de New Yorkse woningmarkt niet zozeer aan speculatie of bevolkingsgroei, maar aan de aanwezigheid van de snel groeiende tech-sector. Die is jarenlang enthousiast gepromoot door opeenvolgende gemeentebesturen, met Chief Technology Officers, Economic Boards, Triple Helix-samenwerkingen en soms ook vergaande belastingvoordelen. Startups werden gepamperd door Economische Zaken, die er alles aan deed om het opschalen van succesvolle digitale platforms via bootcamps, hackathons en campusontwikkeling te bevorderen en zo een tweede Silicon Valley te creëren, Silicon Alley genoemd. Want ook in de gebiedsontwikkeling kregen de jonge techbedrijven hun eigen ‘startup ecosysteem’, met alle fysieke en niet-fysieke faciliteiten die daarbij horen. Dit najagen van innovatie door gemeentebesturen met alle geoorloofde middelen duidt ze aan als ‘The Innovation Complex’. Dat complex heeft tot een enorme concentratie van kapitaal geleid nadat er eerst jarenlang veel publiek geld in de technologiebedrijven werd gestoken. Maar hun eigenaren tonen weinig respect voor de stad waaraan ze hun succes te danken hebben. Hun aanwezigheid stuwt de woningprijzen op en jaagt arme New Yorkers de stad uit en zo is er nog wel meer, want: “local lives and fortunes are inextricably linked to global capital.” New York dreigt onbetaalbaar te worden. Aldus Zukin.

Nadat ze hackathons heeft bezocht en de werking van accelerators heeft beschreven richt Zukin haar pijlen op de totstandkoming van Brooklynn’s ‘Innovation Coastline’. De oude marinewerf tegenover Manhattan werd met veel overheidsmiddelen omgetoverd in een hip nieuw werkgebied aan de East River. Deze campusontwikkeling kreeg wind in de zeilen in de financiële crisis, toen de stad zich gedwongen zag afscheid te nemen van het idee ´financieel centrum van de wereld te worden en Economische Zaken naarstig naar alternatieven zocht. Die vond ze in het idee van innovatie. De werf werd onderdeel van een Tech Triangle die grote delen van Brooklynn omvatte. Zukin laat zien hoe het bestuur vervolgens technische universiteiten aantrok en tenminste twee campussen bouwde, want technisch onderwijs speelde in dit ecosysteemdenken een cruciale rol. Het boek eindigt met de voorgenomen komst van het tweede hoofdkantoor van Amazon naar New York in 2018. Daarmee zouden in één klap 35.000 nieuwe tech-banen worden gecreëerd. De burgers stemden tegen en Amazon kwam niet. Een treffender slot van haar jarenlange onderzoek kon Zukin zich niet wensen. New York, concludeert ze, is niet in de ban van technologie, het publieke leven speelt zich niet af rond digitalisering, de stad heeft andere zorgen en de economie is te divers. New York is ook wars van de heroïsche en autocratische topondernemers als Musk en Zuckerberg die met hun enorme kapitaal de wereld willen veranderen maar ondertussen er alles aan doen om het belastingklimaat zo gunstig mogelijk te beïnvloeden. Met hun belastingregimes en gentrificatiestrategieën vernietigen ze het sociale weefsel van de stad.