In 2007 publiceerde het Planbureau voor de Leefomgeving een rapport over snelwegpanorama’s. Die uitzichten vanaf de Nederlandse snelwegen op het omringende landschap zouden onder druk staan. Van de 1.753 uitzichten werden op dat moment ongeveer de helft bedreigd. In een derde van de gevallen konden de plannen nog worden teruggedraaid. Vlak voordat het Ministerie van VROM in 2010 werd opgeheven wees het nog snel negen snelwegpanorama’s aan die gevrijwaard van bebouwing zouden blijven. Het ging om open landschappen, meest veenweiden, overwegend in de Randstad. Provincies, zo luidde het, moesten maar hun eigen panorama’s kiezen. De Volkskrant reed ze destijds af, zoals door het Eemland, tussen Baarn en Amersfoort. “Even goed opletten nu. En ja hoor, daar zien we koeien in eindeloze weilanden, links en rechts van de weg, een benzinestation, een visvijvertje, de geur van mest, wat lelijke varkensstallen, windmolens in de verte. En dan zijn we er alweer voorbij.” De snelheidsmeter telde honderd kilometer, de stopwatch registreerde twee minuten. We zijn inmiddels vijftien jaar verder, de bedoelde snelweg is verbreed, wat heet verdubbeld. Bestaan de snelwegpanorama’s nog? En: wat betekenen ze voor onze landschappelijke beleving? Hechten we er werkelijk aan?
De provincie Drenthe kreeg door de minister één nationaal snelwegpanorama toebedeeld: dat van de A28 langs het Nationale Landschap De Drentsche Aa. In een provinciale nota stelde het bestuur vast dat het met de bedreiging van het contrast tussen stad en land in de noordelijke provincie nog meeviel. Toch werden een paar provinciale wegen aangemerkt als ‘wegpanorama’. Dit provinciale beleid lijkt later te zijn voortgezet want het komt terug in recente omgevingsvisies. Maar het rijk schrapte de snelwegpanorama’s als beleidscategorie in de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (2012). Is dat erg? In 2007 deed Marjon Grakist onderzoek naar de beleving van het landschap vanaf de snelweg. Haar conclusie: “Automobilisten hebben een vrij gemiddeld oordeel over het uitzicht vanaf de snelweg. De saaiheid- en verrommelingsfactor scoorden beide iets onder het gemiddelde, waarmee wordt aangegeven dat het uitzicht vanaf de snelweg als niet zo saai wordt beoordeeld en als niet heel erg verrommeld. Men oordeelt over het uitzicht vanaf de snelweg iets positiever dan over het gehele Nederlandse landschap.” (sic!) Ze constateerde wel verschillen tussen mensen die veel op de weg zijn en zij die weinig autorijden. Maar over het algemeen, automobilisten liggen echt niet wakker van het landschap. Bouw maar vol of leg er maar zonneakkers langs.
Geef een reactie