Vox Populi

Gezien op Nederland 1 op 6 december 2011:

Dinsdagavond was de eerste aflevering te zien van ‘Nederland van boven’, een uniek tiendelig televisieportret van Nederland vanuit de lucht, verzorgd door de VPRO op publiekszender Nederland 1. We aanschouwden 24 uur uit het leven van de gemiddelde Nederlander – ontwaken, ontbijten, naar school of werk gaan, middagpauze, terugkeer naar huis, avondeten en weer slapen gaan. En dat alles in miljoenenvoud.Veel aandacht voor files en treinenleed, toegelicht door een file-expert vanuit een helikopter (wist u dat slechts een klein deel van de Nederlandse bevolking dagelijks in de file staat?; de rest fietst, wandelt of reist per openbaar vervoer!) Zeker, we ergeren ons kapot, maar eigenlijk functioneert alles verbazend goed, want ach, we zijn met zovelen en we doen allemaal hetzelfde. Niet vreemd dat je dan uitkomt op het thema van voorspelbaarheid. De ijzige regelmaat in het leven van de gemiddelde Nederlander zagen we in de film weerspiegeld in het elektriciteits- en waterverbruik en ook in het dagelijkse verkeer. Je kunt de klok erop gelijk zetten. Tja. Het deed me denken aan wat je ook de Chinezen voortdurend hoort zeggen: wij zijn met zovelen, dus we moeten niet klagen. Het enige verschil met China is dat de gemiddelde Nederlander wèl klaagt. En ja, er zijn 1,4 miljard Chinezen en slechts 16 miljoen Nederlanders. Ja, ja, ik weet het: op dat kleine stukje aarde.

Mooi was de kaart van Nederland in de vroege ochtend met het mobiele telefoonverkeer. De vroegste contacten trof je aan in de grootste steden. Ook de laatste contacten trouwens. In de grote stad gaat het leven vierentwintig uur door. Maar dat alles merkte de voice-over niet op. ‘Nederland van boven’ is bedoeld voor de gemiddelde Nederlander en wordt vertoond op de vaderlandse publiekszender. De gemiddelde Nederlander gaat om elf uur naar bed en staat om zeven uur weer op. Vandaar ook dat opgewekte Bert Haanstra-commentaar, die geruststellende gemoedelijkheid, de tevreden teksten, de leuke feitjes, dat prettige gepolder. Op een gegeven moment snakte ik naar het vileine commentaar van landschapsarchitect Adriaan Geuze. Waar was hij? Met zijn sonore, sarrende stem hoorde ik hem al zeggen: “Wat een rotzooi hebben ze gemaakt van dat schitterende historische polderlandschap! Wat een aanfluiting! Wat een stompzinnig landje!”

Wel ongelooflijk mooie beelden trouwens.